ಸಂಪಾದಕೀಯ್:
ಸ್ತ್ರೀ ಕುಳಾಚಿಂ ಗಾಣಾಂ ಗಾಂವ್ಚಿ ಕವಿತಾ
ಸ್ತ್ರೀಯೆನ್ ಕರ್ಚಿಂ ಹರ್ಯೆಕ್ ಕಾಮಾಂ ಪಾರ್ಕುನ್, ವೊಳ್ಕುನ್, ಮಾಂದುನ್ ಘೆವ್ನ್ ಹ್ಯಾ ಜಿವಿತಾಂತ್ಲೆ ರಂಗ್ಮಾಂಚಿಯೆವಯ್ಲೊ ತಿಚೊ ಪಾತ್ರ್ ಗಾಜೊಂವ್ಚಿ ಅವ್ವಲ್ ಕವಿತಾ ಅರುಣ್ ಬಾಬ್ ಸಾಖರ್ದಾಂಡೆಚಿ ಹಾಂಗಾಸರ್ ದಿಲ್ಯಾ. ಹ್ಯಾ ನಾಟಕಾಂತ್ ಎಕಾ ಘೊವಾಕ್ ಯಾ ದಾದ್ಲ್ಯಾಕ್ ಕಾಂಯ್ ವ್ಹಡ್ ಪಾತ್ರ್ ನಾ. ಸಕಡ್ ಪಾತ್ರ್ ಖೆಳ್ಚಿ ತಾಕತ್ ತಿಕಾ ಆಸಾ. ಹೆ ತಾಕ್ತೆಚಿಂ ಕುಸಾನ್ ಕುಸಾಂ ಕವಿನ್ ಹಾಂಗಾಸರ್ ವಿವರಾಯ್ಲ್ಯಾಂತ್.
ಇತ್ಲೆಂ ಆಸುನಯ್ ಜೆಂ ಸ್ತ್ರೀಯೆ ಥಂಯ್ ಆಯ್ಚ್ಯಾ ದಿಸಾ ಘಡುನ್ ಆಸಾ, ತೆಂ ಆಮಿ ಆಮ್ಕಾಂಚ್ ವಿಚಾರುನ್ ಸಾರ್ಕೆಂ ಕರುಂಕ್ ಜಾಯ್. ಹಿ ಕವಿತಾ, ತಸಲಿಂ ಘಡಿತಾಂ ಘಡ್ತಾನಾ ಸ್ತ್ರೀಯೆಚ್ಯಾ ಅಸ್ತಿತ್ವಾಕ್ ಮಾನ್ ಕರುನ್, ತಿಕಾ ಹ್ಯಾ ಸಮಾಜಾಂತ್ ಮರ್ಯಾದೆಚೊ, ಹಕ್ಕಾಚೊ ಜಾಗೊ ದೀಂವ್ಕ್ ಉಲೊ ದಿತಾ. ಹ್ಯೊ ಗಜಾಲಿ ಖಂಯ್ಚ್ಯೋಯ್ ಹೆ ಕವಿತೆಂತ್ ಉಜಾರ್ ಜಾಂವ್ಕ್ ನಾ ಆಸ್ತಿತ್, ತರಿಪುಣ್, ಹೆ ಕವಿತೆಂತ್ಲ್ಯಾನ್ ತಶೆಂ ಕರುಂಕ್ ಆಮ್ಕಾಂ ಸ್ಪೂರ್ತೆಚಿ ಝರ್ ಪಿಯೆಂವ್ಕ್ ಮೆಳ್ತಾ.
ಆಖ್ಖ್ಯಾ ಸ್ತ್ರೀ ಕುಳಾಕ್ ಆಮ್ಚೆ ನಮನ್.
-ಮೆಲ್ವಿನ್ ರೊಡ್ರಿಗಸ್
ಕವಿತಾ:
ನಟ್ಸಾಮ್ರಾಜ್ಞಿ
ಹಾಂವ್ ಸಂಸಾರಾಂತ್ ಲಕ್ಷ್ ಘಾಲಿನಾ
ಮ್ಹಜಿ ಬಾಯ್ಲಚ್ ಸಂಸಾರ್ ಕರೀತ್ ಆಸಾ ಹುಮೆದೀನ್
ಹಾಂವ್ ವಿಂಗಾಂತ್ ಉಬೊ ರಾವುನ್ ಪಳಯ್ತ್ ಆಸಾಂ
ಆಮ್ಚ್ಯಾ ಸಂಸಾರಾಚೆಂ ನಾಟಕ್
ಆನಿ ಹೆಂ ನಾಟಕ್ ತೊಲುನ್ ಧರ್ತಾ
ಮ್ಹಜಿ ಬಾಯ್ಲ್
ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಸಮರ್ಥ್ ಭುಜಾಂಚೆರ್
ಫಾಟ್ಲಿಂ ಕಿತ್ಲಿಂಶೀಂಚ್ ವರ್ಸಾಂ
ಆಪ್ಲೆಂ ಕುಳಾರ್ ಸೊಡುನ್
ಆಪ್ಲಿಂ ಮನ್ಶಾಂ ಸೊಡುನ್
ತಾಂದ್ಳಾಂಚೆಂ ಮಾಪ್ ವೊಮ್ತುನ್
ತಿಣೆಂ ಮ್ಹಜ್ಯಾ ಘರಾಂತ್ ಪಾವ್ಲ್ ದವರ್ಲೆಂ.
ದೆವಾಕ್ ದಿವೊ ಲಾಯ್ಲೊ
ಗ್ಯಾಸಾರ್ ಆಯ್ದನ್ ಚಡಯ್ಲೆಂ
ಜೆವ್ಣಾಂ ರಾಂದ್ಲಿಂ, ಜೆವ್ಣಾಂ ವಾಡ್ಲಿಂ
ಉಷ್ಟಿಂ ಕಾಡ್ಲಿಂ, ಆಯ್ದನಾಂ ಘಾಸ್ಲಿಂ
ಕಪ್ಡೆ ಉಂಬಳ್ಳೆ, ಕಪ್ಡೆ ಸುಕಯ್ಲೆ
ಖಾಂಚಿ ಕೊನ್ಶಾಂತ್ಲೊ ಕೋಯ್ರ್ ಕಾಡುನ್
ಸಂಸಾರ್ ಉಬೊ ಕೆಲೊ
ಘೊವಾಚೆಂ ಘೊವಪಣ್ ಸೊಭಯ್ಲೆಂ
ಭುರ್ಗ್ಯಾಂಕ್ ಜಲ್ಮ್ ದಿಲೊ
ನಂಡಾಂಚಿಂ ಲಗ್ನಾಂ ಕೆಲಿಂ
ಮಾಂಯ್-ಮಾಂವಾಕ್ ಸಾಂಬಾಳ್ಳಿಂ
ದೆರಾಂಚೆ ಸಂಸಾರ್ ಉಬೆ ಕೆಲೆ
ಯೆತ್ಯಾ ವತ್ಯಾ ಮನ್ಶಾಕ್ ಯೆವ್ಕಾರ್ ದಿಲೊ
ಘರಾಕ್ ಘರಪಣ್ ದಿಲೆಂ
ಹಾಂವ್ ಪಳಯ್ತಾಂ ಆಮ್ಚ್ಯಾ ಸಂಸಾರಾಚೆಂ ನಾಟಕ್
ಫಾಟ್ಲಿಂ ಕಿತ್ಲಿಂಶೀಂಚ್ ವರ್ಸಾಂ
ತಿ ಪಳಯಾತ್
ಸ್ಟೇಜಿಮಧಿಂ ಉಬಿ ರಾವುನ್
ತಿ ಆಪ್ಲೆಂ ಸ್ವಗತ್ ಸಾದರ್ ಕರ್ತಾ
ಕೆನ್ನಾಂ ಹಾಂಸ್ತಾ, ಕೆನ್ನಾಂ ರಡ್ತಾ
ನಾಟಕ್ ಪಳೊವ್ಪಿ ಸಗ್ಳೆ ಗುಂಗ್
ಆನಿ ಹಾಂವ್ ಮದೀಂಚ್ ಕೆನ್ನಾತರೀ
ಸ್ಟೇಜಿವಯ್ಲ್ಯಾನ್
ಹೆವಟೆನ್ ತೆವಟೆನ್ ವತಾಂ
ತಾಳ್ಯಾಂಚೊ ಪ್ರಚಂಡ್ ಕಡ್ಕಡಾಟ್
ಮ್ಹಾಕಾ ನ್ಹಯ್
ಮ್ಹಜೆ ಬಾಯ್ಲೆಕ್
ನಾಟಕ್ ರಂಗಾರ್ ಆಯ್ಲಾಂ
ತಿಚೊ ಬುಲಂದ್ ಆವಾಜ್ ಸಗ್ಳೆಕಡೆನ್ ಗಾಜ್ತಾ
ತಿಕಾ ಆತಾಂ ಘರ್ ಪಾವನಾ
ತಿಕಾ ಮೊಟೆಂ ಘರ್ ಜಾಯ್, ಖೂಬ್ ಕುಡಾಂಚೆಂ
ತಿಕಾ ಜಾವಂಯ್ ಹಾಡುಂಕ್ ಜಾಯ್
ಸುನೊ ಹಾಡುಂಕ್ ಜಾಯ್
ನಾತ್ರಾಂ ಖೆಳೊಂವ್ಕ್ ಜಾಯ್
ತಿಚೆ ಕೇಸ್ ಆತಾಂ ರುಪೆರಿ ಜಾಲ್ಯಾತ್
ಚೆರೊ ಸಂಸಾರಾಂತ್ ಮುರ್ಲಾ
ಪುಣ್ ಹುಮೆದ್ ತೀಚ್
ಆಯ್ಕಾತ್
ತಿ ಮ್ಹಣ್ತಾ: ಹಾಂವೂಚ್ ತಿ ಶಾಂತಾ
ಹಾಂವೂಚ್ ತಿ ದುರ್ಗಾ
ಹಾಂವೂಚ್ ತಿ ರೊಯ್ಣಿಂತ್ಲ್ಯಾನ್ ಉದೆಲ್ಲಿ ಸಾಂತೇರಿ
ಹಾಂವೂಚ್ ತಿ ಧರ್ತರಿ
ಸಗ್ಳೆಂ ಸೊಸುನಯ್ ವಂಶಕೂಳ್ ರಾಕ್ಪಿ ಅಸ್ತುರಿ.
ಮದೀಂಚ್ ಹಾಂವ್ ಸ್ಟೇಜಿ ವಯ್ಲ್ಯಾನ್
ತೆವಟೆನ್ ಹೆವಟೆನ್ ಯೆತಾಂ
ತಾಳ್ಯಾಂಚೊ ಕಡ್ಕಡಾಟ್
ಮ್ಹಾಕಾ ನ್ಹಯ್
ಮ್ಹಜೆ ಬಾಯ್ಲೆಕ್
ನಾಟಕ್ ರಂಗ್ಲಾಂ
ತಿ ಮದಿಂ
ಆನಿ ತಿಚೆ ಭೊಂವ್ತಣಿ ಸಗ್ಳಿಂ
ಮಾಂಯ್ ಮಾಂವ್, ಪೂತ್, ಧುವೊ, ಜಾವಂಯ್, ಸುನೊ, ನಾತ್ರಾಂ, ಭಾಚ್ರಾಂ
ದೇರ್ ಜಾವೊ
ಈಷ್ಟ್, ಇಷ್ಟಿಣಿ, ಸೈರಿಂ ಧಾಯ್ರಿಂ, ಶೆಜಾರಿ ಪಾಜಾರಿ
ಹಾಂವ್ ವಿಂಗಾಂತ್ ರಾವುನ್ ಯೆವ್ಜಿತಾಂ
ಆತಾಂ ಪರತ್
ಹೆವಟೆನ್ ತೆವಟೆನ್ ವೆಚೆಂ ಕಾಂಯ್ ನಾಕಾ?
-ಅರುಣ್ ಸಾಖರ್ದಾಂಡೆ
संपादकीय:
स्त्री कुळाचीं गाणां गांवची कविता
स्त्रीयेन करचीं हरयेक कामां पारकून, वोळकून, मांदून घेवन ह्या जिवितांतले रंगमांचियेवयलो तिचो पात्र गाजोंवची अववल कविता अरूण बाब साखरदांडेची हांगासर दिल्या. ह्या नाटकांत एका घोवाक या दादल्याक कांय व्हड पात्र ना. सकड पात्र खेळची ताकत तिका आसा. हे ताकतेचीं कुसान कुसां कवीन हांगासर विवरायल्यांत.
इतलें आसुनय जें स्त्रीये थंय आयच्या दिसा घडून आसा, तें आमी आमकांच विचारून सारकें करूंक जाय. ही कविता, तसलीं घडितां घडताना स्त्रीयेच्या अस्तित्वाक मान करून, तिका ह्या समाजांत मऱ्यादेचो, हककाचो जागो दीवंक उलो दिता. ह्यो गजाली खंयच्योय हे कवितेंत उजार जावंक ना आसतीत, तरिपूण, हे कवितेंतल्यान तशें करूंक आमकां स्पूर्तेची झर पियेवंक मेळता.
आख्ख्या स्त्री कुळाक आमचे नमन.
-मेलविन रोडरिगस
कविता:
नटसाम्राज्ञी
हांव संसारांत लक्ष घालिना
म्हजी बायलच संसार करीत आसा हुमेदीन
हांव विंगांत उबो रावून पळयत आसां
आमच्या संसाराचें नाटक
आनी हें नाटक तोलून धरता
म्हजी बायल
आपल्या समर्थ भुजांचेर
फाटलीं कितलिंशींच वर्सां
आपलें कुळार सोडून
आपलीं मनशां सोडून
तांदळांचें माप वोमतून
तिणें म्हज्या घरांत पावल दवरलें.
देवाक दिवो लायलो
ग्यासार आयदन चडयलें
जेवणां रांदलीं, जेवणां वाडलीं
उषटीं काडलीं, आयदनां घासलीं
कपडे उंबळ्ळे, कपडे सुकयले
खांची कोनशांतलो कोयर काडून
संसार उबो केलो
घोवाचें घोवपण सोभयलें
भुरग्यांक जल्म दिलो
नंडांचीं लग्नां केलीं
मांय-मांवाक सांबाळ्ळीं
देरांचे संसार उबे केले
येत्या वत्या मनशाक येवकार दिलो
घराक घरपण दिलें
हांव पळयतां आमच्या संसाराचें नाटक
फाटलीं कितलिंशींच वर्सां
ती पळयात
स्टेजिमधीं उबी रावून
ती आपलें स्वगत सादर करता
केन्नां हांसता, केन्नां रडता
नाटक पळोवपी सगळे गुंग
आनी हांव मदींच केन्नातरी
स्टेजिवयल्यान
हेवटेन तेवटेन वतां
ताळ्यांचो प्रचंड कडकडाट
म्हाका न्हय
म्हजे बायलेक
नाटक रंगार आयलां
तिचो बुलंद आवाज सगळेकडेन गाजता
तिका आतां घर पावना
तिका मोटें घर जाय, खूब कुडांचें
तिका जावंय हाडूंक जाय
सुनो हाडूंक जाय
नातरां खेळोवंक जाय
तिचे केस आतां रुपेरी जाल्यात
चेरो संसारांत मुरला
पुण हुमेद तीच
आयकात
ती म्हणता: हांवूच ती शांता
हांवूच ती दुर्गा
हांवूच ती रोयणिंतल्यान उदेल्ली सांतेरी
हांवूच ती धरतरी
सगळें सोसुनय वंशकूळ राकपी अस्तुरी.
मदींच हांव स्टेजी वयल्यान
तेवटेन हेवटेन येतां
ताळ्यांचो कडकडाट
म्हाका न्हय
म्हजे बायलेक
नाटक रंगलां
ती मदीं
आनी तिचे भोंवतणी सगळीं
मांय मांव, पूत, धुवो, जावंय, सुनो, नातरां, भाचरां
देर जावो
ईष्ट, इषटिणी, सैरीं धायरीं, शेजारी पाजारी
हांव विंगांत रावून येवजितां
आतां परत
हेवटेन तेवटेन वेचें कांय नाका?
-अरूण साखरदांडे