ಸಂಪಾದಕೀಯ್:
’ಅರ್ಥ್ ಡೇ’ ಅರ್ಥಾಭರಿತ್ ಜಾಂವ್ಚೆ ದಿಶೆನ್
ಎಪ್ರಿಲಾಚಿ ಬಾವೀಸ್ ತಾರೀಕ್ ’ಅರ್ಥ್ ಡೇ’ ಮ್ಹಣುನ್ ಮನಾಯ್ತಾತ್. ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ’ಭುಮಿಚೊ ದೀಸ್’. ಮನ್ಶಾನ್ ವಸ್ತಿ ಕರ್‍ಚಿ ಭುಮಿ ಆದಿಂ ಸವ್ಕಾಸ್, ಆತಾಂ ವೆಗಾನ್ ಮನ್ಶಾಂಕ್ ವಸ್ತಿ ಕರುಂಕ್ ಅಯೋಗ್ಯ್ ಜಾವ್ನ್ ಯೆತೇ ಆಸಾ. ಹಾಕಾ ಕಾರಣ್ ಮನೀಸ್ ಆನಿ ಮನ್ಶಾನ್ ಆಪ್ಣಾಯಿಲ್ಲಿ ’ವಿಜ್ಞಾನಾಚಿ ವಾಟ್’. ವಿಜ್ಞಾನ್ ಆಮ್ಕಾಂ ಬರೆಪಣ್ ಹಾಡ್ತಾಂ ಖರೆಂ. ಪುಣ್ ಜಾಯ್ತೆ ಪಾವ್ಟಿಂ ಮನೀಸ್ ಹ್ಯಾ ವಿಜ್ಞಾನಾನ್ ದಿಲ್ಲೆಂ ಬರೆಪಣ್, ಸಂವ್ಸಾರಾಚ್ಯಾ ವಾಯ್ಟಾಕ್ ಉಪೇಗ್ ಕರುನ್ ಆಸಾ. ಹ್ಯಾ ಪಯ್ಕಿ ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್ ಏಕ್. ಅಸಲಿಂ ಏಕ್ ದೋನ್ ನ್ಹಯ್, ಎಕ್ಶೆಂ ಹಜಾರಾಂನಿ ದಾಕ್ಲೆ ಆಮ್ಕಾಂ ಮೆಳ್ತಿತ್.
ಹಾಂಗಾಸರ್ ಹ್ಯಾ ದಿಸಾಚ್ಯಾ ಉಡಾಸಾಕ್ ವಾಚ್ಪ್ಯಾಂ ಥಂಯ್ ಜಾಗ್ ಹಾಡ್ಚೆಂ ಸೊಂಪೆಂ ಪ್ರೇತನ್ ಆಪ್ಲೆ ಕವಿತೆದ್ವಾರಿಂ ಜೆರಿ ರಾಸ್ಕಿಞಾನ್ ಕೆಲಾಂ. ಆಮೀಂಯ್ ಆಮ್ಚೆ ತಾಂಕಿಪುರ್‍ತೆಂ ಯೋಗದಾನ್ ದೀಂವ್ಕ್ ವಿಸರ್‍ಚೆಂ ನ್ಹಯ್.
-ಮೆಲ್ವಿನ್ ರೊಡ್ರಿಗಸ್
ಕವಿತಾ:
ಆಜ್ ‘ಅರ್ಥ್’ ಡೇ
ದೀಸ್ ಆಯ್ಚೊ ಸೊಮ್ಯಾನ್ ಕೆಲ್ಲೊ
ಸುಂದರ್ ಪೃಥ್ವಿ ರೂಪಿತ್ ಜಾಲ್ಲೊ
ರೂಕ್ ಝಾಡಾಂ-ದರ್ಯೊ ಸಾಗೊರ್
ಸರೋವರ್ ತಳ್ಯಾಂಕ್ ಜಲ್ಮ್ ದಿಲ್ಲೊ
ಗಾಯಾನಾಂ ಮಧುರ್ ಸುಕ್ಣ್ಯಾಂ ಘೊಂಟೆರಾಂತ್
ಪೊಟ್ ಭರುಂಕ್ ಮಾಹಾಳಿ ಉದ್ಕಾಂತ್
ಖಾಂವ್ಕ್ ಮಾಸ್, ಸಾವ್ಜಾಂ ರಾನಾಂತ್
ತಾನ್ ಭಾಗೊಂವ್ಕ್ ಉದಕ್ ತಳ್ಯಾಂತ್
ಆಲ್ಲೆಲ್ಲೂಯಾ!
ಗೂಂಡ್ ಫಾಲ್ಕಿಂ, ಉಬಾರ್ ದೊಂಗರ್
ಫುಲಾಂ ವೊಲಿ, ಹಿಮಾ ಶಿಖರ್
ಉದೆತಾನಾ ರವಿ ಸೊಬಾಯ್ ತಾಚಿ
ದೊನಿ ದೊಳ್ಯಾಂನಿ ಭರ್‍ಚಿ ಕಶಿ?
ಲಾಖೊಂ ರಂಗ್ `ದೀಸ್' ಬುಡ್ತಾನಾ ದರ್ಯಾಂತ್
ಹರ್ಯೆಕಾಂತ್ ಸೊಬಾಯ್ ದಿಗಂತಾ ಪರ್ಯಾಂತ್
ತಣಾರ್ ಆಲ್ಪುಲಿಂ-ರುಕಾರ್ ಫುಲಾಂ
ಧರ್ಣಿರ್ ಗುಲೊಬ್-ಅಂತ್ರಳಾರ್ ತಾರಾಂ
ಕಿತ್ಲಿ ಸೊಬಿತ್ ಪೃಥ್ವಿ ದಿಲಿ
ದೊವಾ ವೊತಾನ್ ಸುಂದರ್ ಕೆಲಿ
ವನಾ-ಬನಾ-ಕಾನಾನಾ ರಚ್ಲಿಂ
ಥರಾವಳ್ ಜಿವಿಂಕ್ ತಾಂತುನ್ ಪೊಸ್ಲಿಂ
ವೈವಿಧ್ಯತಾ, ವಿಭಿನ್ನತಾ, ಅನೇಕತಾ ರಚ್ಲಿ
ಸುಕ್ಷೀಮ್ ಜೀವಿ ತಾಂತುನ್ ಘುಸ್ಲಿ
ರಾಕುಂಕ್ ಸಂಸಾರ್ ತಾಣೆಂಚ್ ವಿಂಚ್ಲಿ!
ತರೀ ಮನಿಸ್ ಆಂದ್ಳೊ ಪಳೆ
ಭಷ್ಟಲಿಂ ಶಿಂವ್ತಿಂ-ಆಬೊಲಿಂ-ಕಳೆ
ಕಾತರ್‍ಲೆ ರೂಕ್, ನಾಸ್ ಕೆಲಿಂ ರಾನಾಂ
ಪಾಷಾಣಾನ್ ವಿಭಾಡ್ಲಿಂ ಉದ್ಕಾ ಭಾಣಾಂ
ವೀಕ್ ಫುಂಕ್ಲೆಂ ಆಕಾಸಾರ್ ಚಿಮ್ಣ್ಯಾಂನಿ
ಉಸ್ವಾಸ್ ಸಾಂಡ್ಲೊ ಉಬ್ಜ್ಯಾ ಜೀವಿಂನಿ
ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್ ಭಿರ್ಮತ್ ಗಾಯ್ರಾಂಚ್ಯಾ ಪೊಟಾಂನಿ
ವೊತ್ಲೊ ಕೋಯ್ರ್ ಸರ್ವಯ್ ಕೊನ್ಶಾಂನಿ
ರಸಾಯನಿಕ್ ಸಾರೆಂ ಭುಂಯ್ಚೆ ವೊಳಿಂನಿ
ಕೆಲಿ ಮಾತಿ ವಿಕಾಳ್ ಅತೀತ್ ವಿಕಾಂನಿ
ಆಜ್ ರಡ್ತಾ ಪೃಥ್ವಿಮಾಂಯ್
ಗಳೊವ್ನ್ ದುಕಾಂ ಗುಂಡ್ಯೆಂತ್ಲ್ಯಾ ದೊಳ್ಯಾಂನಿ
ಕಾಳಿಜ್ ತರೀ ಆಸಾ ಆಮ್ಕಾಂ
ಜಾವ್ಯಾಂ ಜಾಗಿಂ ಆಜ್ ಆಮಿ
ಕಳಯಾಂ ಹೆರಾಂಕ್ ಸ್ಥಿತಿ ಭುಂಯ್ಚಿ
ಥಾಂಬಯಾಂ ದೂಖ್ ಪೃಥ್ವಿ ಮಾಂಯ್ಚಿ
ಆಮಿ ಫಾಲ್ಯಾಂ ಮರುನ್ ವೆತಲ್ಯಾಂವ್
ಗತ್ ಕಸ್ಲಿ ನಾತ್ರಾಂ ಪೊಂಟುರಾಂಚಿ?
ರಾಕನಾತ್ಲ್ಯಾರ್ ವೈಕುಂಟಾಕ್ ಆಜ್ ಆಮಿ
ನಾಸ್ ಜಾತಲಿ ನ್ಹಯ್ಗೀ ಸುಂದರ್ ಭುಮಿ?
ದೆಕುನ್
ಉಟೊವ್ಯಾಂ `ನಿತಳ್-ಪ್ರಥ್ವಿ’ ಗಾಜ್
`ನಾ' ಮ್ಹಣ್ಯಾಂ ವಿಕಾರಿ ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕಾಕ್ ಆಜ್
ಗ್ರೀನ್ ಹೌಸ್ ಇಫೆಕ್ಟ್ ಉಣೆ ಕರುಂಕ್
ಸುಂದರ್ ವನಾಂಚೊ ನಾಸ್ ತಡ್ವೊಂಕ್
ಸಗ್ಳ್ಯಾನಿತ್ಲ್ಯಾನ್ ಸರ್ಗಾಕ್ ತೆಂಕುಂಕ್ ರೂಕ್
ರಾಕುಂಕ್ ಪೃಥ್ವಿ ಜಾಂವ್ಯಾಂ ಏಕ್!
‘ಅರ್ಥ್’ ಡೇ ಅರ್ಥಾಭರಿತ್ ಜಾಂವ್!
-ಜೆರಿ ರಾಸ್ಕಿಞ ಆಂಜೆಲೊರ್
संपादकीय:
’अर्थ डे’ अर्थाभरीत जांवचे दिशेन
एप्रीलाची बावीस तारीक ’अर्थ डे’ म्हणून मनायतात. म्हळ्यार ’भुमिचो दीस’. मनशान वस्ती करची भुमी आदीं सवकास, आतां वेगान मनशांक वस्ती करुंक अयोग्य जावन येते आसा. हाका कारण मनीस आनी मनशान आपणायिल्ली ’विज्ञानाची वाट’. विज्ञान आमकां बरेपण हाडतां खरें. पूण जायते फावटीं मनीस ह्या विज्ञानान दिल्लें बरेपण, संवसाराच्या वायटाक उपेग करून आसा. ह्या पयकी प्लास्टीक एक. असलीं एक दोन न्हय, एकशें हजारांनी दाकले आमकां मेळतीत.
हांगासर ह्या दिसाच्या उडासाक वाचप्यां थंय जाग हाडचें सोंपें प्रेतन आपले कवितेद्वारीं जेरी रास्कीञान केलां. आमींय आमचे तांकीपुरतें योगदान दीवंक विसरचें न्हय.
-मेल्विन रोड्रीगस
कविता:
आज ‘अर्थ’ डे
दीस आयचो सोम्यान केल्लो
सुंदर पृथवी रूपीत जाल्लो
रूक झाडां-दर्यो सागोर
सरोवर तळ्यांक जल्म दिल्लो
गायानां मधूर सुकण्यां घोंटेरांत
पोट भरुंक माहाळी उदकांत
खावंक मास, सावजां रानांत
तान भागोवंक उदक तळ्यांत
आल्लेल्लूया!
गूंड फाल्कीं, उबार दोंगर
फुलां वोली, हिमा शिखर
उदेताना रवी सोबाय ताची
दोनी दोळ्यांनी भरची कशी?
लाखों रंग `दीस' बुडताना दर्यांत
हऱ्येकांत सोबाय दिगंता परयांत
तणार आल्पुलीं-रुकार फुलां
धरणीर गुलोब-अंत्रळार तारां
कितली सोबीत पृथवी दिली
दोवा वोतान सुंदर केली
वना-बना-कानाना रचलीं
थरावळ जिवींक तांतून पोसलीं
वैविध्यता, विभिन्नता, अनेकता रचली
सुक्षीम जीवी तांतून घुसली
राकूंक संवअसार ताणेंच विंचली!
तरी मनीस आंदळो पळे
भष्टलीं शिंवतीं-आबोलीं-कळे
कातरले रूक, नास केलीं रानां
पाषाणान विभाडलीं उदका भाणां
वीक फुंकलें आकासार चिमण्यांनी
उसवास सांडलो उबज्या जीविंनी
प्लास्टीक भिर्मत गायरांच्या पोटांनी
वोतलो कोयर सर्वय कोनशांनी
रसायनीक सारें भुंयचे वोळिंनी
केली माती विकाळ अतीत विकांनी
आज रडता पृथवी मांय
गळोवन दुकां गुंड्येंतल्या दोळ्यांनी
काळीज तरी आसा आमकां
जाव्यां जागीं आज आमी
कळयां हेरांक स्थिती भुंयची
थांबयां दूख पृथवी मांयची
आमी फाल्यां मरून वेतल्यांव
गत कसली नात्रां पोंटुरांची?
राकनातल्यार वैकुंटाक आज आमी
नास जातली न्हयगी सुंदर भुमी?
देकून
उटोव्यां `नितळ-प्रथवी’ गाज
`ना' म्हण्यां विकारी प्लास्टीकाक आज
ग्रीन हौस इफेक्ट उणे करुंक
सुंदर वनांचो नास तडवोंक
सगळ्यानितल्यान सर्गाक तेंकुंक रूक
राकुंक पृथवी जांव्यां एक!
‘अर्थ’ डे अर्थाभरीत जांव!
-जेरी रास्कीञ आंजेलोर