ಆದರ್ಶ್ ಕವಿತಾ ಮ್ಹಳ್ಳಿ ನಾ: ಕೆ. ವಿ. ತಿರುಮಲೇಶ್ (ಭಾಗ್ ದುಸ್ರೊ)
('ಅರಬ್ಬಿ' ಕನ್ನಡ ಕವಿತಾ ಪುಸ್ತಕಾಚೊ ಕವಿ ಕೆ. ವಿ. ತಿರುಮಲೇಶ್ ಹಾಂಣಿ ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಪುಸ್ತಕಾಕ್ ಬರಯಿಲ್ಲೆಂ 'ಪಯ್ಲೆಂ ಉತರ್' ಮೆಲ್ವಿನ್ ರೊಡ್ರಿಗಸ್ ಹಾಣೆಂ ಕೊಂಕಣಿಕ್ ಅನುವಾದ್ ಕೆಲಾಂ. ಹಾಚೊ ದುಸ್ರೊ ತಶೆಂ ಸೊಂಪ್ತೊ ಭಾಗ್ ಹಾಂಗಾಸರ್ ದಿತಾಂವ್. - ಸಂಪಾದಕ್)
K. V. Tirumalesh
ಎಕ್ಲೊ ಕವಿ ಆಪ್ಲಿ ಏಕಚ್ ಕವಿತಾ ವೆವೆಗ್ಳೆ ರಿತಿಂನಿ ಬರಯ್ತಾ ಕಾಂಯ್ ಯಾ ಪ್ರತ್ಯೇಕ್ ಕವಿತಾಯ್ ವೆವೆಗ್ಳ್ಯೊ ಮ್ಹಣ್ಯೆತ್ ಕಾಂಯ್? ಬರೊವ್ನಚ್ ಕವಿ ವಾಡ್ತಾ ಕಾಂಯ್ ಯಾ ಫಕತ್ ಬದ್ಲತಾ ಕಾಂಯ್? ಆಸಲ್ಲ್ಯಾಬರೀಚ್ ಆಸ್ತಾ ಕಾಂಯ್? ಎಕೆಕ್ಲ್ಯಾಚಿ ಶೈಲಿ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಕಿತೆಂ? ಆದರ್ಶ್ ಕವಿತಾ ಮ್ಹಳ್ಳಿ ಕಾಂಯ್ ಏಕ್ ಆಸಾ? ಅಸಲ್ಯಾ ಅಕಡೆಮಿಕ್ ವಿಶಯಾಂವಿಶಿಂ ಕವಿ ನೀಜ್ ಜಾವ್ನ್ ಚಿಂತಾ ಮ್ಹಣುಂಕ್ ಜಾಯ್ನಾ, ಚಿಂತಿಜಾಯ್ ಮ್ಹಣುನ್ ಕಾಂಯ್ ನಾ, ಚಿಂತ್ಲ್ಯಾರ್ ಬೋವ್ಶಾ ತಾಂತು ಥಾವ್ನ್ ವಿಘ್ನಾಂಚ್ ಚಡ್. ಕವಿತಾ ಸಹಜ್ ಜಾವ್ನ್ ಉದೆವ್ನ್ ಯೇಜಾಯ್ ಮ್ಹಣ್ತಾ ಕೀಟ್ಸ್. ಸಹಜ್ ಜಾವ್ನ್ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್? ಕಲೆಂತ್ 'ಸಹಜ್' ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಕಾಂಯ್ ಆಸಾ?
ಸಾಹಿತ್ಯ್ ಲೇಖಕಾಥಾವ್ನ್ ವಾಚ್ಪ್ಯಾಕ್ ಉತ್ರುನ್ ಜಾಯ್ತೊ ಕಾಳ್ ಜಾಲೊ. ವಾಚ್ಪಿ ಖಂಯ್ಚೆಂ ಪಸಂದ್ ಕರ್‍ತಾಕೀ ತಿಚ್ ಬರಿ ಕವಿತಾ, ವಾಚ್ಪಿ ಕಸೊ ಅರ್ಥ್ ಕರುನ್ ಘೆತಾಕೀ ತೊಚ್ ತಾಚೊ ಅರ್ಥ್ - ಅಶೆಂ ಜಾಯ್ತ್ಯಾಂಚೊ ವಾದ್ ಆಸಾ. ಹೇಂಯ್ ಅರ್ಧೆಂ ಸತ್. ಕಿತ್ಯಾಕ್ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಅಶೆಂ ಮ್ಹಣುನಚ್ ಆಮಿ 'ಆದರ್ಶ್ ಕವಿತಾ' ಸೊಡುನ್ 'ಆದರ್ಶ್ ವಾಚ್ಪ್ಯಾ'ಚಿ ಕಲ್ಪನಾ ಕರ್‍ತಾಂವ್.
ಕವಿತಾ ಅರ್ಥ್ ಜಾಂವ್ಚೆ ಆದಿಂಚ್ ವಾಚ್ಪ್ಯಾಕ್ ಪಾವಜಯ್ ಮ್ಹಣ್ತಾ ಎಲಿಯೆಟ್; ಹೀಯ್ ಏಕ್ ವೊಪಾರಚ್ ಸಯ್, ಪುಣ್ ಆಮ್ಕಾಂ ಪಸಂದ್ ಜಾಂವ್ಚಿ ವೊಪಾರ್.
಼಼಼಼಼಼಼಼
ಗುಮಾನಾಕ್ ವ್ಹರಿಜಾಯ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯೊ ಸಂಗ್ತಿ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಬರೊಂವ್ಚ್ಯಾ ವಗ್ತಾ ಅಸಲಿಂ ಕಸಲೀಂಯ್ ತತ್ವಾಂ ಕವಿಚ್ಯಾ ಮನಾಂತ್ ಆಸನಾಂತ್. ಯಾ ಸಕ್ರಿಯ್ ಜಾವ್ನ್ ಆಸನಾಂತ್. ಬರೊಂವ್ಚೆ ಕ್ರಿಯೆಂತ್ ಏಕ್ ವಿಶಿಷ್ಟ್ ವೆಗ್ಳೆಪಣ್ ಆಸಾ, ತಿ ಏಕ್ ಅಪ್ರಜ್ಞೆಚಿ ಗಜಾಲ್, ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಸಗ್ಳಿ ಅಪ್ರಜ್ಞಾ ನ್ಹಯ್, ಎಕ್ಯೆ ರಿತಿಚೊ ಜೋಪ್ ಯಾ ತಶೆಂ ಭೊಗ್ಚಿ ಗಜಾಲ್. ತಶೆಂ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾನ್ ತೆಂ ಕಿತ್ಯಾಕ್ ತಶೆಂ, ಹೆಂ ಕಿತ್ಯಾಕ್ ಅಶೆಂ ಮ್ಹಣುನ್ ಕವಿಲಾಗಿಂ ವಿಚಾರ್‍ಲ್ಯಾರ್ ಜಾಪ್ ಮೆಳ್ಚಿನಾ, ಮೆಳ್ಳ್ಯಾರಯ್ ತಾಂತು ಥಾವ್ನ್ ಸಮಾಧಾನ್ ಕಾಂಯ್ ಜಾಂವ್ಚೆಂನಾ. ತಶೆಂ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾನ್ ಬರ್ಪಾವಿಶಿಂ ಲೇಖಕಾಲಾಗಿಂ ಕಿತೇಂಯ್ ವಿಚಾರ್‍ಚೆಂ ನ್ಹಯ್. ಬರೊವ್ನಚ್ ಬರಪ್ ಸಾರ್ವಜನಿಕ್ ಜಾತಾ. ತಾಚ್ಯಾ ಅರ್ಥಾಚೆಂ ಹಕ್ಕ್ ಕೊಣಾಯ್ಕಿ ಆಸನಾ - ಸ್ವತಾ ಲೇಖಕಾಕ್ ಸಯ್ತ್. ನಂಯ್ಚೆಂ ಮೂಳ್ ಸೊದುಂಕ್ ನಜೊ ಖಂಯ್, ತಶೆಂ ಕವಿತೆಚೆಂ ಮೂಳ್ ಸೊದುಂಕ್ ನಜೊ ಭೊಗ್ತಾ.
ಕವಿತೆಚೆಂ ಅಂತ್ಯ್ ಸಯ್ತ್ ಸೊದುಂಕ್ ನಜೊ; ಹಾಚೊ ಅರ್ಥ್ ಕಿತೆಂ? ಕವಿತೆಚೊ ಶೆವೊಟ್ ಸೊದುಂಕ್ ನಜೊ ಮ್ಹಣುನ್. ಕವಿತೆಚೊ 'ಶೆವೊಟ್' ವಾಚ್ಪ್ಯಾಂನಿ ಸಮ್ಜಲ್ಲೆಬರಿ. ತಾಕಾ ಆಮ್ಕೆಂಚ್ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಏಕ್ ಅಂತ್ಯ್ ನಾ. ಆಸ್ತಾ, ಪದಾಂಕ್, ಗೀತಾಂಕ್, ತತ್ವಾಪದಾಂಕ್, ಪುಣ್ ಆಧುನಿಕ್ ಕವಿತೆಂಕ್ ನ್ಹಯ್. ಆಧುನಿಕ್ ಕವಿತೆಂಚೊ ಗೂಣ್ ಸ್ವದುಭಾವ್. ತೊ ರಂಗ್ ಪ್ರವೇಶ್ ಕರುನ್ ಆಸ್ತಾ, ಉತರ್ ವಿಸ್ರಲ್ಲೊ ಆಸ್ತಾ, ಪಾತ್ರ್ ವಿಸ್ರಲ್ಲೊ ಆಸ್ತಾ. ಮುಕ್ಲೆಂ ಸ್ವಗತ್ ಹ್ಯಾಮ್ಲೆಟಾಬರಿ, ಪಯ್ಲೆಂಚ್ ತೊಂಡ್‌ಪಾಠ್ ಕೆಲ್ಲೆಂ ನ್ಹಯ್ - ತ್ಯಾ ಖಿಣಾ ಭೊಗಲ್ಲೆಂ. ಉತರ್ ಆನಿ ಮೌನ್.
಼಼಼಼಼಼಼಼
ಪುಣ್ 'ಪೊಲಿಟಿಕಲ್' (ಪೊಲಿಟಿ: ರಾಜ್ಯಾಚೆಂ ಆಡಳ್ತೆಂ) ಆಯಾಮಾಚಿ ಕಾಣಿ ಕಿತೆಂ? ಕಿತ್ಯಾಕ್ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಸಮುದಾಯ್ ಜೀವನಾಕ್ ಹೋಯ್ ಏಕ್ ಬೋವ್ ಮುಕೆಲ್ ಆಯಾಮ್. ಏಕ್ ಕಾಳ್ ಆಸಲ್ಲೊ: ತವಳ್ ಧರ್ಮ್‌ಕಾರಣ್ ಆನಿ ರಾಜಕಾರಣ್ ಚಡುಣೆ ಏಕಚ್ ಆಸಲ್ಲಿಂ; ಸವ್ಕಾಸ್ ತಾಂಚೆ ಮಧೆಂ ಫುಟ್ ಆಯ್ಲಿ. ಥೊಡೆ ಪಾವ್ಟಿಂ ರಾಜಕಾರಣ್, ಥೊಡೆ ಪಾವ್ಟಿಂ ಧರ್ಮ್‌ಕಾರಣ್ ಉಂಚಾಯೆಕ್ ಚಡ್ಲ್ಯಾರಿ, ಮಾಗೀರ್ ಥೊಡೆ ಪಾವ್ಟಿಂ ಮಾಯಾಮೊಗಾನ್ ಆಸ್ತಾಲಿಂ. ವೊಲೆಸ್ ಸ್ಟೀವನ್ಸನಾನ್ the scene was set ಮ್ಹಣ್ಚೊ ಕಾಳ್ ಹೊ. ತಾಕಾ ಏಕ್ ಸ್ಕ್ರಿಪ್ಟ್ ಆಸಲ್ಲಿ (ಹಾಂಗಾ ವಾಪರಲ್ಲೆಂ ರೂಪಕ್ ನಾಟಕಾಚೆಂ ಮ್ಹಣುನ್ ವೆಗ್ಳ್ಯಾನ್ ಸಾಂಗ್ಚಿ ಗರ್ಜ್ ನಾ). ತಿ ಸ್ಕ್ರಿಪ್ಟ್ ಪಳೆಲ್ಯಾರ್ ಕಳ್ತಾ: ತಿ ಫಕತ್ ಸೊಭಾಯೆಚಿ ಪುಜಾ ನ್ಹಯ್ ಆಸಲ್ಲಿ; ಬದ್ಲಾ ಯಾ ಸಾಂಗಾತಾ ಸಾಂಗಾತಾ, ಥಂಯ್ ಚರ್ಚಾ ಜಾವ್ನ್ ಆಸಲ್ಲೆ ಪೊಲಿಟಿಕಲ್ (ರಾಜಕಾರಣ್ ಆನಿ ಧರ್ಮ್‌ಕಾರಣ್ ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾ ಅರ್ಥಾಂನಿ) ವಿಷಯಚ್. ಆಮ್ಚೆ ಪುರಾಣ್ ಆನಿ ಜಾನಪದ್ ಕಾಣಿಯಾಂನಿ ಚಡಿತ್ ದಿಸುನ್ ಯೆಂವ್ಚೆಂ ಹೆಂಚ್. ತ್ಯಾ ದೆಕುನ್ ಕಾಣಿಯೊಂ ಪಾಟಿಂ ಪರ್‍ತತಾತ್, ಚರ್ಚಾ ತ್ಯಾ ತ್ಯಾ ಕಾಳಾಂಕ್ ಹೊಂದ್ವುನ್ ಚಲ್ತಾತ್. ಕುಮಾರವ್ಯಾಸ ಕವಿಚೆಂ ಕರ್ಣಾಟ ಭಾರತ ಕಥಾಮಂಜರಿ ಪಳೆಯಾ: ಸತ್ ಕಿತೆಂ - ಅಸತ್ ಕಿತೆಂ, ನ್ಯಾಯ್ ಕಸಲೊ - ಅನ್ಯಾಯ್ ಕಸಲೊ, ನೀತ್ ಕಸಲಿ - ಅನೀತ್ ಕಸಲಿ, ಧರ್ಮ್ ಕಸಲೊ - ಅಧರ್ಮ್ ಕಸಲೊ; ಎಕಾ ರಾಯಾನ್ ಖಂಯ್ಚೆ ರಿತಿನ್ ಚಲಜಾಯ್, ಖಂಯ್ಚೆ ರಿತಿನ್ ಚಲುಂಕ್ ನಜೊ, ಆಡಳ್ತೆಂ ಕಶೆಂ ಆಸ್ಲ್ಯಾರ್ ಲೋಕ್ ಸುಖಿ ಆಸ್ತಾತ್, ಕಶೆಂ ನಾತ್ಲ್ಯಾರ್ ಸುಖಿ ಅಸನಾಂತ್ - ಹ್ಯಾವಿಶಿಂ ಗಿನ್ಯಾನಾಚ್ಯಾ ಸೊದಾಂತ್ ಬುಡಲ್ಲೆಂ ಕಾವ್ಯೆಂ ಹೆಂ. ತಾಂತುಂ ಯೆಂವ್ಚಿಂ ಹರ್‍ಯೆಕ್ ಉತ್ರಾಂ ಆಮಿ ಕೊಣೇಂಯ್ ಮಾಂದುನ್ ಘೆಜಾಯ್ ಮ್ಹಣ್ ನಾ. ಪುಣ್ ಹ್ಯಾ ಕಾವ್ಯಾನ್ ಹಾತಿಂ ಘೆತಲ್ಲ್ಯಾ ವಿಶಯಾಂಚ್ಯೆ ಘನತೆವಿಶಿಂ ದೋನ್ ಅಭಿಪ್ರಾಯೊ ಆಸುಂಕ್ ಸಾಧ್ಯ್ ನಾ. ಖಂಯ್ಚೇಂಯ್ ಪಾನ್ ಘೆತ್ಲೆಂ ತರೀ ತುಮ್ಕಾಂ ಹೆಂ ದಿಸ್ತಾ. ಸಭಾಪರ್ವಾಂತ್ ಯೆಂವ್ಚೊ ದ್ರೌಪದಿ ವಸ್ತ್ರಾಪಹರಣ್ ಪ್ರಸಂಗ್ ಘೆಯಾ. ದ್ರೌಪದಿಕ್ ವಿವಸ್ತ್ರ್ ಕರ್‍ಚೆಂ ಪ್ರೇತನ್ ಜಾಲ್ಲೆಂ ಭರಲ್ಲ್ಯಾ ರಾಜಾಸ್ಥಾನಾಂತ್. ನೀಜ್ ಜಾವ್ನ್ ಜಾಲ್ಲೆಂ ಧರ್ಮಾಚೆಂ ಮಾನ್‌ಹರಣ್. ದ್ರೌಪದಿ ತಾರ್ಕಿಕ್, ಧಾರ್ಮಿಕ್, ಸಾಮಾಜಿಕ್, ಕುಟುಂಬಿಕ್, ಭಾವನಾತ್ಮಕ್ ರಿತಿಂನಿ ಥಂಯ್ ಜಮಲ್ಲ್ಯಾ ಲೊಕಾಲಾಗಿಂ ಆಡ್ದೊಸ್ ಮಾಗ್ತಾ ಆಪ್ಣಾಚಿ ರಾಕಣ್ ಕರಾ ಮ್ಹಣುನ್; ಪುಣ್ ಕೊಣ್ ಎಕ್ಲೋಯ್ ಮುಕಾರ್ ಯೇನಾಂತ್. ತಿಣೆಂ ಸಾಂಗ್ಚೆಂ ಏಕ್ ಉತರ್ ಪಳೆಯಾ:
Source: MotiveMe.in
ಮ್ಹಾಲ್ಗಡೆ ನಾತಲ್ಲಿ ಸಭಾ, ಮನ್ಶಾಂಚೊ
ಜಮೊ ಸೊಡ್ಲ್ಯಾರ್ ನೀಜ್ ಸಭಾ ನ್ಹಯ್. ಮೂರ್ಖ್
ಮ್ಹಾಲ್ಗಡೆ ಕಶೆ ಜಾಂವ್ಚೆ? ತಸಲೆ ನೀಜ್ ಗಜಾಲ್ ಉಲೊಂವ್ಕ್ ಭಿಯೆತಾತ್
ಧರ್ಮಶಾಸ್ತ್ರಾಪ್ರಕಾರ್ ಮ್ಹಜ್ಯಾ ಸ್ತ್ರೀಮತಾಕ್
ಜಾಪ್ ದೀನಾಸ್ತಾಂ ಮೊನೆ ಜಾಲ್ಲೆ, ಸಮಾಜಾಂತ್ಲೆ
ಹೆ ಮ್ಹಾಲ್ಗಡೆ ಕಶೆ? ಸಚ್ಚರಿತ್ರಾವಂತ್ ಕಶೆ? ಮ್ಹಣಾಲೆಂ ಇಂದುಮುಖಿ
ಬೋವ್ಶಾ 'ಸ್ತ್ರೀಮತ್' ಮ್ಹಳ್ಳಿ ಕಲ್ಪನಾ ಪಯ್ಲ್ಯಾನ್ ಪಯ್ಲೆಂ ಕನ್ನಡಾಚ್ಯಾ ಗಿನ್ಯಾನಿ ಸಾಹಿತ್ಯಾಂತ್ ಹಾಡಲ್ಲಿ ಕುಮಾರವ್ಯಾಸಾನ್ - ದ್ರೌಪದಿಚ್ಯಾ ಪಾತ್ರಾ ಮಾರಿಫಾತ್. ರಾಯಾಚ್ಯಾ ದೊಳ್ಯಾಂ ಹುಜಿರಚ್, ತಾಚ್ಯೆ ಪ್ರೇರಣೆನಚ್, ದುಶ್ಶಾಸನ್ ತಿಚ್ಯೆ ಶೆಂಡಿಯೆಕ್ ಹಾತ್ ಘಾಲ್ತಾ, ಅಸಭ್ಯ್ ಉತ್ರಾಂ ಉಲಯ್ತಾ, ತಿಚೆರ್ ಆಕ್ರಮಣ್ ಚಲಯ್ತಾ ಮ್ಹಳ್ಯಾ ಉಪ್ರಾಂತ್ ತೊ ಕಸಲೊ ರಾಜಾ? ಥಂಯ್ಸರ್ ಸ್ತ್ರೀಮತ್ ಕೊಣೆಂ ವಿಚಾರ್‍ಚೊ?
ರಾಮಾಯಣ್, ಮಹಾಭಾರತ್ ನ್ಹಯ್ ಆಸ್ತಾಂ ಉರಲ್ಲ್ಯಾ ಪುರಾಣಾಂನೀಂಯ್ ಅಸಲೊ ಧರ್ಮ್‍ಗಿನ್ಯಾನಾಚೊ ಸೊದ್ ಚಲ್ತಾ, ಆನಿ ಆಮ್ಚ್ಯಾ ಕವಿಂನಿ ತಾಕಾ ಕಾವ್ಯೆಂ ಕೆಲಾಂ.
No man is an island,
Entire of itself,
Every man is a piece of the continent,
A part of the main.
If a clod be washed away by the sea,
Europe is the less.
As well as if a promontory were.
As well as if a manor of thy friend's
Or of thine own were:
Any man's death diminishes me,
Because I am involved in mankind,
And therefore never send to know for whom the bell tolls;
It tolls for thee.
- John Donne
ಆಜ್ ಜಾಲ್ಯಾರ್ ರಾಜಾಡಳ್ತೆಂ ನ್ಹಯ್ ತರ್ ಖಂಯ್ಚೇಂಯ್ ಏಕಾಡಳ್ತೆಂ ಸಂಸಾರಾಚ್ಯಾ ಚಡಿತ್ ಭಾಗಾಂ ಥಾವ್ನ್ ಪಯ್ಸ್ ಸರ್‍ಲಾಂ - ರಾಷ್ಟ್ರಾಂ ಮಾತ್ರ್ ಉರ್‍ಲ್ಯಾಂತ್; ರಾಷ್ಟ್ರಾಚಿ ಕಲ್ಪನಾ ಸಯ್ತ್ ಥೊಡ್ಯಾ ಕಾಳಾನ್ ಉರ್‍ಚಿನಾ. ಪುಣ್ ಮನೀಸ್ ಆನಿ ಥೊಡೊ ಕಾಳ್ ಉರ್‍ತಲೊ, ತೆಂ ಖಂಯ್ಚೇಂಯ್ ಆಜ್ ಚಿಂತುಂಕಚ್ ಸಾಧ್ಯ್ ನಾತಲ್ಲೆ ರಿತಿರ್. ಹ್ಯಾ ನಿರಂತರ್ ವ್ಹಾಳ್ಯಾಂತ್ ಹರ್‍ಯೆಕ್ ವೇಳ್-ಕಾಳ್ ದೊನ್ಪಾರಚ್. ಥೊಡೆ ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಸಮಕಾಳಾಚಿ ಮೀತ್ ಮಿರ್‍ವುನ್ ಚಿಂತಾತ್. ಎಲಿಜಬೆತನ್ - ಜೆಕೋಬಿಯನ್ ಕಾಳಾಚೊ (ಕ್ರಿ. ಶ. 16-17 ವ್ಯಾ ಶತಮಾನಾಂತ್) ಜೊನ್ ಡನ್ನ್ ತಸಲ್ಯಾಂ ಪಯ್ಕಿ ಎಕ್ಲೊ. 'Any man's death diminishes me' ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ತಾಚೆಂ ಉತರ್ ಕಿತ್ಲೆಂ ಅದ್ಭುತ್! ಹೆಂ ಆನ್ಯೇಕೆ ರಿತಿನ್ ಸಾಂಗುಂಕಚ್ ಸಾಧ್ಯ್ ನಾ ಮ್ಹಳ್ಳೆಬರಿ ಆಸಾ. ಹೆಂ ಎಕಾ ಆಧುನಿಕ್ ಮನ್ಶಾಚೆಂ ಉತರ್ ಜಾಂವ್ಕ್ ಜಾಯ್. ಎಕ್ಲೊ ಮನೀಸ್ ಸಕ್ಡಾಂ ಖಾತೀರ್ ಚಿಂತಾ, ಎಕಾ ಮನ್ಶಾಚೊ ಅನ್ಭೋಗ್ ಸಕ್ಡಾಂಚೊ ಜಾತಾ; ತಶೆಂ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾನ್ ಖಂಯ್ಚೇಯ್ ವ್ಯಕ್ತಿಕ್ ಲ್ಹಾನ್ ಕರ್‍ಚೆಬರಿ ನಾ. ಹೆಂ ಆದರ್ಶ್ ಉತರ್ ಜಾಲೆಂ ನ್ಹಯ್ ಮ್ಹಣುನ್ ವಿಚಾರುಂಕ್ ಪುರೊ. ನೀಜ್, ತಿತ್ಲ್ಯಾರ್ ತೆಂ ಫಟ್ ಜಾಯ್ನಾ.
ರಾಯಾಂಚ್ಯಾ ಕಾಳಾರ್ ಆಸುನ್ ಡನ್ನಾಕ್ ಹಿಂ ಉತ್ರಾಂ ಸಾಂಗುಂಕ್ ಸಾಧ್ಯ್ ಜಾಲ್ಲೆಂ ಬೋವ್ಶಾ ತೊ ಏಕ್ ಧಾರ್ಮಿಕ್ ಪುರೋಹಿತ್ ಜಾಲ್ಲೆಂ ಕಾರಣ್. ತಿತ್ಲೆಂಚ್ ನ್ಹಯ್ ಹಿಂ ಉತ್ರಾಂ ಏಕ್ ಕವಿತಾ ಯಾ ಶೆರ್ಮಾಂವಾಚ್ಯಾ ರುಪಾಂತ್ ('ಮೆಡಿಟೇಶನ್ಸ್') ಉದೆವ್ನ್ ಆಯ್ಲ್ಯಾಂತ್ ಮ್ಹಳ್ಳೇಂಯ್ ಗರ್ಜೆಚೆಂ. ನೀಜ್ ಜಿವಿತಾಂತ್ ಡನ್ನಾಕ್ ಸ್ವತಾ ಹೆಂ ಸಗ್ಳೆಂ ಪಾಳುಂಕ್ ಸಾಧ್ಯ್ ಜಾಲೆಂ ಕಾಂಯ್ ಕಳಿತ್ ನಾ. ಜೀವನಾಂತ್ ತಾಣೆಂ ಆಧಾರ್ ದಿತಲ್ಯಾಂಚಿ ಸ್ತುತಿ ಕರುನ್ ಕವಿತಾ ಬರಯಿಲ್ಲಿ ಆಸಾ. ಆಜ್ ಆಮ್ಕಾಂ ಜಾಲ್ಯಾರ್ ಆಧಾರ್ ದಿತಲೇಯ್ ನಾಂತ್, ಧರ್ಮಾಚೆರ್ ಪಾತ್ಯೆಣೀಯ್ ನಾ.
಼಼಼಼಼಼
ಕಾಳ್ ಬದಲ್ಲಾ: ಎಕಾಚ್ ಜಿವಿತಾಕಾಳಾಂತ್ ಜಾಯ್ತ್ಯೊ ಬದ್ಲಾವಣ್ಯೊ ಆಮಿ ಪಳೆಲ್ಯಾತ್, ವೊಲೆಸ್ ಸ್ಟೀವನ್ಸಾಚಿ ಕವಿತಾ ಹೆಂ ಸಕ್ಕಡ್ ಪಯ್ಲೆಂಚ್ ಸಾಂಗಲ್ಲೆಬರಿ ಆಸಾ. ಎಕ್ಯೆ ಕವಿತೆಕ್ ತಿಣೆಂ ಅನಿಶ್ಚಿತ್ ವೊಳ್ಯಾಂತ್ ರಾವಯ್ಲಾಂ. ರೀತ್, ಮೊಲಾಂ, ಶೆವೊಟ್ ಆನಿ ಹೆರ್ ಗಜಾಲಿಂಕ್ ತಿಣೆಂ ನವ್ಯಾನ್ ಸೊದಿಜಾಯ್ ಜಾಲಾಂ - ಜಾಯ್ ಜಾಲೆಂ ಜಾಲ್ಯಾರ್. ಮ್ಹಾನ್ ವಸ್ತುಂ ಥಾವ್ನ್ ಕವಿತಾ ಮ್ಹಳ್ಳಿ ತಿ ಲ್ಹಾನ್ ವಸ್ತುಂ ಥಂಯ್ ಘುಂವ್ಲ್ಯಾ. ಆಮಿ ಪಂಪ, ಪೊನ್ನ, ರನ್ನಾಂಕ್, ರಾಘವಾಂಕ, ಲಕ್ಷ್ಮೀಶ, ಕುಮಾರವ್ಯಾಸಾಂಕ್ ವಾಚ್ಯೆತ್. ಪಸಂದ್ ಕರ್‍ಯೆತ್, ತಶೆಂ ಲೋಕ್‌ಸಾಹಿತ್ಯಾಚ್ಯಾ ಮ್ಹಾನ್ ಕವಿಂಕ್ ಸಯ್ತ್; ಪುಣ್ ತಾಂಚೆಬರಿ ಆತಾಂ ಬರೊಂವ್ಕ್ ಸಕ್ಚೆನಾಂವ್, ಬರೊಂವ್ಚೆಂ ಪ್ರೇತನ್ ಕೆಲ್ಯಾರ್ ತೆಂ ಪಿಶೆಪಣ್ ಜಾಯ್ತ್. ಆಮ್ಚಿ ಜೀವನ್ ಶೈಲಿ, ಭೊಂವಾರ್, ಚಿಂತನಾಂ ಪಾಳಾಂ-ಮುಳಾಂ ಸಮೇತ್ ಬದ್ಲುನ್ ಕವಿತಾ ಮಾತ್ರ್ ಆದಿಂ ಕೆದಳಾಕಿ ಆಸಲ್ಲೆಬರಿ ಉರಜಾಯ್ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಕಶೆಂ? ಸಂಗೀತ್, ನಾಚ್, ನಾಟಕ್, ಜಾನಪದ್ ಗಾಯಾನಾಂ ತಸಲ್ಯಾ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ್ ಕಲೆಂನಿ ಮಾತ್ರ್ ಆಮಿ ಆದ್ಲ್ಯೊ ರಿತಿ ಪರ್‍ತ್ಯಾನ್ ಪರ್‍ತ್ಯಾನ್ ಖೆಳೊವ್ನ್ ದಾಕೊವ್ಯೆತ್. ಪುಣ್ ಸಾಹಿತ್ಯಾಂತ್ ನ್ಹಯ್.
ನ್ಹಯ್ ಆಸ್ತಾಂ ಕವಿತೆನ್ ಆನ್ಯೇಕ್ ಸವಾಲ್ ಫುಡ್ ಕರಿಜಾಯ್ ಜಾಲಾಂ: ಆರೋಗ್ಯಶಾಸ್ತ್ರ್, ಪಾಕಶಾಸ್ತ್ರ್, ನೀತ್-ತತ್ವಾಂ ತಸಲ್ಯೊ ಗಜಾಲಿ ಕವಿತಾ ರುಪಾನ್ ಸಾಂಗ್ಚೊ ಏಕ್ ಕಾಳ್ ಆಸಲ್ಲೊ; ಆಜ್ ಕವಿತಾ ತೆಂ ಕರಿನಾ. ಕಿತ್ಯಾಕ್ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಆಯ್ಚೊ ಯುಗ್ ವೈಚಾರಿಕ್ ಯುಗ್. ಚಡಿತ್ ವಿಷಯ್ ಆಮಿ ಗದ್ಯ್ ಲೇಖನಾಂ ಮಾರಿಫಾತ್ ಸಾಂಗುಂಕ್ ಆಶೆತಾಂವ್. ವಾಸ್ತವ್ ಸಂಗ್ತಿಂಚೆರ್ ಆಸ್ಚ್ಯೊ ಕಾಣಿಯೊ ಕಾದಂಬರಿಂಕ್ ಸಯ್ತ್ ಪಾಟಿಂ ಘಾಲುನ್, ರಿಯಾಲಿಟಿ ಶೋ ಆನಿ ಖಬ್ರೊ, ತ್ಯಾ ಜಾಗ್ಯಾರ್ ಬಸ್ಲ್ಯಾತ್. ಕವಿತೆನ್ ಮುಕ್ತ್‌ಛಂದ್ ವಿಂಚುನ್ ಚಡಾನ್‌ಚಡ್ ಗದ್ಯ್ ಜಾವ್ನ್ ಆಸ್ಚೆಂ ಹ್ಯೆ ಸ್ಥಿತಿಚಿ ಕುರು ಕಾಂಯ್ ಸಮ್ಜನಾ. ಪುಣ್ ಕವಿತಾ ಕೆದಳಾಯ್ ಮ್ಹಾಯೆತ್ ಆನಿ ವಿಶ್ಲೇಷಣಾಂನಿ ದಿಂವ್ಚ್ಯಾ ಗದ್ಯ್ ಲೇಖನಾಚೊ ಏಕ್ ಭಾಗ್ ಜಾಂವ್ಕ್ ಸಾಧ್ಯ್ ನಾ.
ಮಿಲಾನ್ ಕುಂದೇರಾ The Art of the Novel ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾ ಪ್ರಬಂಧಾಂತ್ ಕಾದಂಬರಿ ಕಿತ್ಯಾಕ್ ಮ್ಹಳ್ಳೆವಿಶಿಂ ಚರ್ಚಾ ಕರುನ್ ಸಾಂಗ್ತಾ: ಹೆರ್ ವಿಧಾನಾಂ ಕಿತೆಂ ಕರುಂಕ್ ಸಕನಾಂತ್‌ಕಿ ತೆಂ ಕರುಂಕ್ ಮ್ಹಣುನ್. ತೆಂ ಕಿತೆಂ ಮ್ಹಣುನ್ ಹಾಂಗಾ ಸಾಂಗ್ಚಿ ಗರ್ಜ್ ನಾ - ಕಾರಣ್ ತೆಂ ಕುಂದೇರಾಕಚ್ ಬೋವ್ಶಾ ಕಳಿತ್ ನಾ! ಹೆಂ ಉತರ್ ಮಾತ್ಶೆಂ ವಿಸ್ತಾರಾಯ್ಲೆಂ ಜಾಲ್ಯಾರ್, ಕಾಣಿಯೊ, ಕಾದಂಬರಿಂನಿ ಸಯ್ತ್ ಕರುಂಕ್ ಜಾಯ್ನಾತಲ್ಲೆಂ ಕವಿತಾ ಕರುಂಕ್ ಪ್ರೇತನ್ ಕರ್‍ತಾ ಮ್ಹಣ್ಯೆತ್. ಹೊ ಏಕ್ ಬೋವ್ ವಿಜ್ಮಿತ್ಕಾಯೆಚೊ ವಿಷಯ್, ವಿಶ್ಲೇಷಣಾಕ್ ಘಾಲೊ ಜಾಲ್ಯಾರ್ ಚಂದ್ರಾಕ್ ಪಳೆಂವ್ಕ್ ಚಂದ್ರ್ ಗ್ರಹಾಕ್ ಗೆಲ್ಲ್ಯಾಬರಿ ಜಾಯ್ತ್.
಼಼಼಼಼
ಹಿ ಖಂಯ್ಚೀಯ್ ಗಜಾಲ್ ಸಯ್ತ್, ಎಕೇಕ್ ಕವಿತಾ ಬರೊಂವ್ಚ್ಯಾ ಕಾಳಾರ್ ಮ್ಹಜ್ಯಾ ಮನಾಂತ್ ನಾತಲ್ಲಿ, ಆಸ್ಚೀಯ್ ನಾ; ವಾಚ್ತಾನಾ ತಿಣೆಂ ತುಮ್ಚೆರ್ ಪ್ರಭಾವ್ ಘಾಲ್ಚೋಯ್ ನಾಕಾ.
2002 ಥಾವ್ನ್ 2011 ಪರ್‍ಯಾಂತ್ ದೋನ್ ಪಾಂವ್ಡ್ಯಾಂನಿ ಚಡುಣೆಂ ಸಾತ್ ವರ್ಸಾಂ ಪರ್‍ಯಾಂತ್ ಹಾಂವ್ ಯೆಮೆನ್ ದೇಶಾಂತ್ ಆಸಲ್ಲೊಂ; ಮಧೆಂ ದೋನ್ ವರ್ಸಾಂ ಆಮೇರಿಕಾಂತಯ್ ಆಸಲ್ಲೊಂ. ಹ್ಯಾ ಸಂಗ್ರಹಾಂತ್ಲ್ಯೊ ಚಡ್‍ಶ್ಯೊ ಕವಿತಾ ಹಾಂವೆಂ ಬರಯಿಲ್ಲ್ಯೊ ಯೆಮೆನಾಂತ್ ಆಸ್ತಾನಾ. ಯೆಮೆನಾಂತ್ಲೆ ದೊಂಗರ್, ಬಯ್ಲಾಂ, ಫಾಲ್ಕಿಂ, ಜಳ್‌ಪಡ್, ಪೆಂಟೊ, ವೋಣಿ, ಮಾಜ್ರಾಂ ಆನಿ ಲೋಕ್ ಮ್ಹಜ್ಯಾ ಮನಾಸಂಸಾರಾಚೆ ಭಾಗ್‍ಚ್ ಜಾಲ್ಯಾತ್. ನ್ಹಯ್ ಆಸ್ತಾಂ, ಹೊ ಕೊಣ್ ಮ್ಹಣ್ ವಿಚಾರಿನಾಸ್ತಾಂ ಹೊ ಆಮ್ಚೊ ಮ್ಹಣುನ್ ಮ್ಹಾಕಾ ದೆಖಲ್ಲೊ ಮ್ಹಜೊ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಜಮೊ, ದೇಶ್ ಭಾಸ್ ಧರ್ಮ್ ಜಾತ್ ಮಿರ್‍ವುನ್ ಜಿಯೆಂವ್ಕ್ ಆನಿ ಚಿಂತುಂಕ್ ಮ್ಹಾಕಾ ಉಪ್ಕಾರಾಚೊ ಜಾಲೊ. ತಸಲ್ಯಾ ದೇಶಾಕ್ ಹೊ 'ಅರಬ್ಬಿ' ಭೆಟಯ್ತಾಂ.
ತಶೆಂಚ್ ಹೊ ಸಂಗ್ರಹ್ ಪ್ರಕಟ್ ಕರ್‍ಚ್ಯಾ ರವಿಕುಮಾರ್ ತಾಂಕಾಂ ಹಾಂವ್ ವಿಶೇಸ್ ರಿತಿನ್ ಆಭಾರಿ ಆಸಾಂ.
ನಿಮಾಣೆಂ ಏಕ್ ಉತರ್: ಆತಾಂ ಯೆಮೆನ್ ದೇಸ್ ಭಾರೀ ರಾಜಕೀಯ್ ತಳ್ಮಳ್ಯಾಂನಿ ವಳ್ವಳ್ತಾ. ಹೆಂ ನಿಜಾಯ್ಕಿ ದುರಾದೃಷ್ಟ್. ಕಿತ್ಯಾಕ್ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಯೆಮೆನಿ ಸ್ವಭಾವಾನ್ ಸಾದೆ ಮನೀಸ್. ನ್ಹಯ್ ಆಸ್ತಾಂ ಸಗ್ಳ್ಯಾ ಆರೇಬಿಯಾಂತಚ್ ಚಡಿತ್ ದುಬ್ಳೆಂ ರಾಷ್ಟ್ರ್ ಯೆಮೆನ್. 2011 ವರ್‍ಸಾಂತಚ್ (ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಹಾಂವ್ ಥಂಯ್ಸರ್ ಆಸಲ್ಲೆಂ ನಿಮಾಣೆಂ ವರ್ಸ್) ಥಂಯ್ಸರ್ ಅರಬ್ ಸ್ಪ್ರಿಂಗ್ ಸುರು ಜಾಲ್ಲೆಂ. ಯುವಜಣಾಂಕ್ ರಾಜಕೀಯ್ ಬದ್ಲಾವಣ್ ಜಾಯ್ ಜಾಲ್ಲಿ: ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್, ಸರ್ವಾಧಿಕಾರಾಚೆಂ ಅಂತ್ಯ್ ಆನಿ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವಾಚಿ ಸುರ್‍ವಾತ್. ಪುಣ್ ಗರ್ವಿ ಸರ್ವಾಧಿಕಾರ್ ಹಾಕಾ ಆಸ್ಪದ್ ದೀನಾತಲ್ಲೊ. ಶಾಂತಿನ್ ಚಲಲ್ಲಿ ಚಳುವಳ್ ಸಶಸ್ತ್ರ್ ರಿತಿನ್ ಮುರ್ಡುಂಚೆಂ ಪ್ರೇತನ್ ಚಲ್ಲೆಂ.
ಬೊಂದುಕ್, ಫಿರಂಗಿ, ಗ್ರೆನೇಡ್ ಬೊಂಬ್, ಸ್ನೈಪರ್ ದಾಢ್ ಹಾಂವೆಂ ಖುದ್ಧ್ ದೊಳ್ಯಾಂನಿ ಪಳೆಲ್ಯಾತ್. ಝುಜಾರ್‍ಯಾಂ ಪಯ್ಕಿ ಜಾಯ್ತೆ (ತ್ಯಾಪಯ್ಕಿ ಚಡಿತ್ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ) ಮರಣ್ ಪಾವ್ಲೆ. ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಬಂಧ್ ಜಾಲಿ. ಹಾಂವ್ ಮ್ಹಜ್ಯಾ ಮನಾಕ್ ವಿರೋಧ್ ವಚುನ್ ಯೆಮೆನ್ ಸೊಡಿಜಾಯ್ ಪಡಲ್ಲೆಂ ಥಂಯ್ಚ್ಯಾ ಹ್ಯಾ ಅತಂತ್ರ್ ಸ್ಥಿತಿಚೆಂ ಕಾರಣ್. ಮ್ಹಜ್ಯಾ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಂಕ್ ಆನಿ ಯೆಮೆನಿ ಸಾಂಗಾತ್ಯಾಂಕ್ ಆದೇವ್ಸ್ ಸಾಂಗುಂಕಯ್ ಮ್ಹಜ್ಯಾನ್ ಸಾಧ್ಯ್ ಜಾಲೆಂ ನಾ. ಆತಾಂ ಥಂಯ್ಚಿ ಸ್ಥಿತಿ ಆನಿಕಯ್ ಭಿಗಡ್ಲ್ಯಾ ಮ್ಹಣುನ್ ಆಯ್ಕುಂಕ್ ಮೆಳ್ತಾ. ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ್ ಕಿತೆಂಕೀ ಆಯ್ಲಾಂ; ಪುಣ್ ಥಳಾವ್ಯಾ ಜನಾಂಗಾಂಚ್ಯೊ ಸ್ವಹಿತಾಸಕ್ತಿ ತಶೆಂ ಮತೀಯ್ ಉಗ್ರಗಾಮಿ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ್ ಸಾರ್ಕೆ ರಿತಿನ್ ಕಾರ್ಯರುಪಾಕ್ ಹಾಡುಂಕ್ ದೀನಾಂತ್. "ಅರಬ್ಬಿ" ಸಂಗ್ರಹಾಂತ್ಲ್ಯೊ ಕವಿತಾ ಹಾಂವೆಂ ಬರಯಿಲ್ಲ್ಯೊ (ಏಕ್ ದೋನ್ ದಾಕ್ಲೆ ಸೊಡ್ನ್) ಅರಬ್ ಸ್ಪ್ರಿಂಗಾ ಪಯ್ಲೆಂಚ್.
ಆತಾಂ ಹಾಂವ್ ಯೆಮೆನಾಕ್ ಅನುಕಂಪ್ ಸೊಡುನ್ ದುಸ್ರೆಂ ಕಿತೆಂಚ್ ದೀಂವ್ಕ್ ಸಕನಾ.
ಕೆ. ವಿ. ತಿರುಮಲೇಶ್
ಸಪ್ಟೆಂಬರ್ 2015, ಹೈದರಾಬಾದ್
आदर्श कविता म्हळ्ळी ना: के. वी. तिरुमलेश (भाग दुसरो)
(’अरब्बी’ कन्नड कविता पुस्तकाचो कवी के. वी. तिरुमलेश हांणी आपल्या पुस्तकाक बरयल्लें ’पयलें उतर’ मेल्विन रोड्रीगस हाणें कोंकणीक अनुवाद केलां. हाचो दुसरो तशें सोंपतो भाग हांगासर दितांव - संपादक)
एकलो कवी आपली एकच कविता वेवेगळे रितिंनी बरयता कांय या प्रत्येक कविताय वेवेगळ्यो म्हण्येत कांय? बरोवनच कवी वाडता कांय या फकत बदलता कांय? आसल्ल्याबरीच आसता कांय? एकेकल्याची शैली म्हळ्यार कितें? आदर्श कविता म्हळ्ळी कांय एक आसा? असल्या ऍकॅडेमीक विशयांविशीं कवी नीज जावन चिंता म्हणूंक जायना, चिंतीजाय म्हणून कांय ना, चिंतल्यार बोवशा तांतू थावन विघ्नांच चड. कविता सहज जावन उदेवन येजाय म्हणता कीट्स. सहज जावन म्हळ्यार? कलेंत ’सहज' म्हळ्ळें कांय आसा?
साहित्य लेखकाथावन वाचप्याक उतरून जायतो काळ जालो. वाचपी खंयचें पसंद करताकी तीच बरी कविता, वाचपी कसो अर्थ करून घेताकी तोच ताचो अर्थ - अशें जायत्यांचो वाद आसा. हेंय अर्धें सत. कित्याक म्हळ्यार अशें म्हणुनच आमी 'आदर्श कविता' सोडून 'आदर्श वाचप्या'ची कल्पना करतांव.
कविता अर्थ जांवचे आदींच वाचप्याक पावजय म्हणता एलियेट; हीय एक वोपारच सय, पूण आमकां पसंद जांवची वोपार.
಼಼಼಼಼಼಼಼
गुमानाक व्हरीजाय जाल्ल्यो संगती म्हळ्यार बरोंवच्या वगता असलीं कसलींय तत्वां कविच्या मनांत आसनांत. या सक्रीय जावन आसनांत. बरोंवचे क्रियेंत एक विशिष्ट वेगळेपण आसा, ती एक अप्रज्ञेची गजाल, म्हळ्यार सगळी अप्रज्ञा न्हय, एक्ये रितिचो जोप या तशें भोगची गजाल. तशें जाल्ल्यान तें कित्याक तशें, हें कित्याक अशें म्हणून कविलागीं विचारल्यार जाप मेळचीना, मेळ्ळ्यारय तांतू थावन समाधान कांय जांवचेंना. तशें जाल्ल्यान बरपाविशीं लेखकालागीं कितेंय विचारचें न्हय. बरोवनच बरप सार्वजनीक जाता. ताच्या अर्थाचें हक्क कोणायकी आसना - स्वता लेखकाक सयत. नंयचें मूळ सोदूंक नजो खंय, तशें कवितेचें मूळ सोदूंक नजो भोगता.
कवितेचें अंत्य सयत सोदूंक नजो; हाचो अर्थ कितें? कवितेचो शेवोट सोदूंक नजो म्हणून. कवितेचो 'शेवोट' वाचप्यांनी समजल्लेबरी. ताका आमकेंच म्हळ्ळें एक अंत्य ना. आसता, पदांक, गीतांक, तत्वापदांक, पूण आधुनीक कवितेंक न्हय. आधुनीक कवितेंचो गूण स्वदुभाव. तो रंग प्रवेश करून आसता, उतर विसरल्लो आसता, पात्र विसरल्लो आसता. मुकलें स्वगत हॅम्लॅटाबरी, पयलेंच तोंडपाठ केल्लें न्हय - त्या खिणा भोगल्लें. उतर आनी मौन.
಼಼಼಼಼಼಼಼
पूण 'पोलीटिकल' (पोलिटी: राज्याचें आडळतें) आयामाची काणी कितें? कित्याक म्हळ्यार समुदाय-जीवनाक होय एक बोव मुखेल आयाम. एक काळ आसल्लो: तवळ धर्मकारण आनी राजकारण चडुणे एकच आसल्लीं; सवकास तांचे मधें फूट आयली. थोडे फावटीं राजकारण, थोडे फावटीं धर्मकारण उंचायेक चडल्यारी, मागीर थोडे फावटीं मायामोगान आसतालीं. वॉलेस स्टीवन्सनान the scene was set म्हणचो काळ हो. ताका एक स्क्रिप्ट आसल्ली (हांगा वापरल्लें रूपक नाटकाचें म्हणून वेगळ्यान सांगची गर्ज ना). ती स्क्रिप्ट पळेल्यार कळता: ती फकत सोभायेची पुजा न्हय आसल्ली; बदला या सांगाता सांगाता, थंय चर्चा जावन आसल्ले पोलीटिकल (राजकारण आनी धर्मकारण म्हळ्ळ्या अर्थांनी) विषयच. आमचे पुराण आनी जानपद काणयांनी चडीत दिसून येंवचें हेंच. त्या देकून काणयों फाटीं परततात, चर्चा त्या त्या काळांक होंदवून चलतात. कुमारव्यास कविचें कर्णाट भारत कथामंजरी पळेया: सत कितें - असत कितें, न्याय कसलो - अन्याय कसलो, नीत कसली - अनीत कसली, धर्म कसलो - अधर्म कसलो; एका रायान खंयचे रितीन चलजाय, खंयचे रितीन चलूंक नजो, आडळतें कशें आसल्यार लोक सुखी आसतात, कशें नातल्यार सुखी असनांत - ह्याविशीं गिन्यानाच्या सोदांत बुडल्लें काव्यें हें. तांतूं येंवचीं हरयेक उतरां आमी कोणेंय मांदून घेजाय म्हण ना. पूण ह्या काव्यान हातीं घेतल्ल्या विशयांच्ये घनतेविशीं दोन अभिप्रायो आसूंक साध्य ना. खंयचेंय पान घेतलें तरी तुमकां हें दिसता. सभापर्वांत येंवचो द्रौपदी वस्त्रापहरण प्रसंग घेया. द्रौपदीक विवस्त्र करचें प्रेतन जाल्लें भरल्ल्या राजास्थानांत. नीज जावन जाल्लें धर्माचें मानहरण. द्रौपदी तार्कीक, धार्मीक, सामाजीक, कुटुंबीक, भावनात्मक रितिंनी थंय जमल्ल्या लोकालागीं आडदोस मागता आपणाची राकण करा म्हणून; पूण कोण एकलोय मुखार येनांत. तिणें सांगचें एक उतर पळेया:
म्हालघडे नातल्ली सभा, मनशांचो
जमो सोडल्यार नीज सभा न्हय. मूर्ख
म्हालघडे कशे जांवचे? तसले नीज गजाल उलोवंक भियेतात
धर्मशास्त्राप्रकार म्हज्या स्त्रीमताक
जाप दीनासतां मोने जाल्ले, समाजांतले
हे म्हालगडे कशे? सच्चरित्रावंत कशे? म्हणालें इंदुमुखी
बोवशा 'स्त्रीमत' म्हळ्ळी कल्पना पयल्यान पयलें कन्नडाच्या गिन्यानी साहित्यांत हाडल्ली कुमारव्यासान - द्रौपदिच्या पात्रा मारीफात. रायाच्या दोळ्यां हुजिरच, ताच्ये प्रेरणेनच, दुश्शासन तिच्ये शेंडयेक हात घालता, असभ्य उतरां उलयता, तिचेर आक्रमण चलयता म्हळ्या उपरांत तो कसलो राजा? थंयसर स्त्रीमत कोणें विचारचो?
रामायण, महाभारत न्हय आसतां उरल्ल्या पुराणांनींय असलो धर्मगिन्यानाचो सोद चलता, आनी आमच्या कविंनी ताका काव्यें केलां.
No man is an island,
Entire of itself,
Every man is a piece of the continent,
A part of the main.
If a clod be washed away by the sea,
Europe is the less.
As well as if a promontory were.
As well as if a manor of thy friend's
Or of thine own were:
Any man's death diminishes me,
Because I am involved in mankind,
And therefore never send to know for whom the bell tolls;
It tolls for thee.
- John Donne
आज जाल्यार राजाडळतें न्हय तर खंयचेंय एकाडळतें संसाराच्या चडीत भागां थावन पयस सरलां - राष्ट्रां मात्र उरल्यांत; राष्ट्राची कल्पना सयत थोड्या काळान उरचीना. पूण मनीस आनी थोडो काळ उरतलो, तें खंयचेंय आज चिंतुंकच साध्य नातल्ले रितीर. ह्या निरंतर व्हाळ्यांत हरयेक वेळ-काळ दोनपारच. थोडे आपल्या समकाळाची मीत मिरवून चिंतात. एलिजबेतन - जेकोबियन काळाचो (क्री. श. १६-१७ व्या शतमानांत) जॉन डन्न तसल्यां पयकी एकलो. 'Any man's death diminishes me' म्हळ्ळें ताचें उतर कितलें अदभूत! हें आन्येके रितीन सांगुंकच साध्य ना म्हळ्ळेबरी आसा. हें एका आधुनीक मनशाचें उतर जावंक जाय. एकलो मनीस सकडां खातीर चिंता, एका मनशाचो अनभोग सकडांचो जाता; तशें जाल्ल्यान खंयचेय व्यक्तीक ल्हान करचेबरी ना. हें आदर्श उतर जालें न्हय म्हणून विचारुंक पुरो. नीज, तितल्यार तें फट जायना.
रायांच्या काळार आसून डन्नाक हीं उतरां सांगूंक साध्य जाल्लें बोवशा तो एक धार्मीक पुरोहीत जाल्लें कारण. तितलेंच न्हय हीं उतरां एक कविता या शेर्मांवाच्या रुपांत ('मेडिटेशन्स') उदेवन आयल्यांत म्हळ्ळेंय गरजेचें. नीज जिवितांत डन्नाक स्वता हें सगळें पाळूंक साध्य जालें कांय कळीत ना. जीवनांत ताणें आधार दितल्यांची स्तुती करून कविता बरयिल्ली आसा. आज आमकां जाल्यार आधार दितलेय नांत, धर्माचेर पात्येणीय ना.
಼಼಼಼಼಼
काळ बदल्ला: एकाच जिविताकाळांत जायत्यो बदलावण्यो आमी पळेल्यात, वॉलेस स्टीवन्साची कविता हें सक्कड पयलेंच सांगल्लेबरी आसा. एक्ये कवितेक तिणें अनिश्चीत वोळ्यांत रावयलां. रीत, मोलां, शेवोट आनी हेर गजालींक तिणें नव्यान सोदीजाय जालां - जाय जालें जाल्यार. म्हान वस्तूं थावन कविता म्हळ्ळी ती ल्हान वस्तूं थंय घुंवल्या. आमी पंपा, पोन्ना, रन्नांक, राघवांक, लक्ष्मीश, कुमारव्यासांक वाच्येत. पसंद करयेत, तशें लोकसाहित्याच्या म्हान कवींक सयत; पूण तांचेबरी आतां बरोवंक सकचेनांव, बरोंवचें प्रेतन केल्यार तें पिशेपण जायत. आमची जीवन शैली, भोंवार, चिंतनां पाळां-मुळां समेत बदलून कविता मात्र आदीं केदळाकी आसल्लेबरी उरजाय म्हळ्यार कशें? संगीत, नाच, नाटक, जानपद गायानां तसल्या प्रायोगीक कलेंनी मात्र आमी आदल्यो रिती परत्यान परत्यान खेळोवन दाकोव्येत. पूण साहित्यांत न्हय.
न्हय आसतां कवितेन आन्येक सवाल फूड करीजाय जालां: आरोग्यशास्त्र, पाकशास्त्र, नीत-तत्वां तसल्यो गजाली कविता रुपान सांगचो एक काळ आसल्लो; आज कविता तें करीना. कित्याक म्हळ्यार आयचो यूग वैचारीक यूग. चडीत विषय आमी गद्य लेखनां मारीफात सांगूंक आशेतांव. वास्तव संगतींचेर आसच्यो काणयो कादंबरींक सयत फाटीं घालून, रियालिटी शो आनी खबरो, त्या जाग्यार बसल्यात. कवितेन मुक्तछंद विंचून चडानचड गद्य जावन आसचें ह्ये स्थितिची कुरू कांय समजना. पूण कविता केदळाय म्हायेत आनी विश्लेषणांनी दिंवच्या गद्य लेखनाचो एक भाग जावंक साध्य ना.
मिलान कुंदेरा The Art of the Novel म्हळ्ळ्या प्रबंधांत कादंबरी कित्याक म्हळ्ळेविशीं चर्चा करून सांगता: हेर विधानां कितें करुंक सकनांतकी तें करुंक म्हणून. तें कितें म्हणून हांगा सांगची गर्ज ना - कारण तें कुंदेराकच बोवशा कळीत ना! हें उतर मातशें विस्तारायलें जाल्यार, काणयो, कादंबरींनी सयत करुंक जायनातल्लें कविता करुंक प्रेतन करता म्हण्येत. हो एक बोव विज्मित्कायेचो विषय, विश्लेषणाक घालो जाल्यार चंद्राक पळेवंक चंद्र ग्रहाक गेल्ल्याबरी जायत.
಼಼಼಼಼
ही खंयचीय गजाल सयत, एकेक कविता बरोंवच्या काळार म्हज्या मनांत नातल्ली, आसचीय ना; वाचताना तिणें तुमचेर प्रभाव घालचोय नाका.
२००२ थावन २०११ परयांत दोन पांवड्यांनी चडुणें सात वरसां परयांत हांव येमेन देशांत आसल्लों; मधें दोन वरसां आमेरिकांतय आसल्लों. ह्या संग्रहांतल्यो चडश्यो कविता हांवें बरयिल्ल्यो येमेनांत आसताना. येमेनांतले दोंगर, बयलां, फाल्कीं, जळपड, पेंटो, वोणी, माजरां आनी लोक म्हज्या मनासंवसाराचे भागच जाल्यात. न्हय आसतां, हो कोण म्हण विचारीनासतां हो आमचो म्हणून म्हाका देखल्लो म्हजो विद्यार्थी जमो, देश भास धर्म जात मिरवून जियेवंक आनी चिंतूंक म्हाका उपकाराचो जालो. तसल्या देशाक हो 'अरब्बी' भेटयतां.
तशेंच हो संग्रह प्रकट करच्या रवीकुमार तांकां हांव विशेस रितीन आभारी आसां.
निमाणें एक उतर: आतां येमेन देस भारी राजकीय तळमळ्यांनी वळवळता. हें निजायकी दुरादृष्ट. कित्याक म्हळ्यार येमेनी स्वभावान सादे मनीस. न्हय आसतां सगळ्या आरेबियांतच चडीत दुबळें राष्ट येमेन. २०११ वरसांतच (म्हळ्यार हांव थंयसर आसल्लें निमाणें वर्स) थंयसर अरब स्प्रिंग सुरू जाल्लें. युवजाणांक राजकीय बदलावण जाय जाल्ली: म्हळ्यार, सर्वाधिकाराचें अंत्य आनी प्रजाप्रभुत्वाची सुरवात. पूण गर्वी सर्वाधिकार हाका आस्पद दीनातल्लो. शांतीन चलल्ली चळुवळ सशस्त्र रितीन मुरडुंचें प्रेतन चल्लें.
बोंदूक, फिरंगी, ग्रेनेड बॉंब, स्नैपर दाढ हांवें खुद्ध दोळ्यांनी पळेल्यात. झुजाऱ्यां पयकी जायते (त्यापयकी चडीत विद्यार्थी) मरण पावले. युनिवर्सिटी बंध जाली. हांव म्हज्या मनाक विरोध वचून येमेन सोडिजाय पडल्लें थंयच्या ह्या अतंत्र स्थितिचें कारण. म्हज्या विद्यार्थिंक आनी येमेनी सांगात्यांक आदेवस सांगुंकय म्हज्यान साध्य जालें ना. आतां थंयची स्थिती आनिकय भिगडल्या म्हणून आयकूंक मेळता. प्रजाप्रभुत्व कितेंकी आयलां; पूण थळाव्या जनांगांच्यो स्वहितासक्ती तशें मतीय उग्रगामी प्रजाप्रभुत्व सारके रितीन काऱ्यरुपाक हाडूंक दीनांत. "अरब्बी" संग्रहांतल्यो कविता हांवें बरयिल्ल्यो (एक दोन दाकले सोडन) अरब स्प्रिंगा पयलेंच.
आतां हांव येमेनाक अनुकंप सोडून दुसरें कितेंच दीवंक सकना.
के. वी. तिरुमलेश
सप्टेंबर २०१५, हैदराबाद