ಕವಿತಾ ವಿಶ್ಲೇಷಣ್ 10:
ಸಂಸಾರಾ ಭಿತರ್‍ಲೆ ಸಂಸಾರ್
(ಮೂಳ್ ಭಾಸ್: ಚಾಯ್ನೀಸ್, ಕವಿ: ಲೀ ಬಾಯ್)
ಹ್ಯಾ ಅಗಾಧ್ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡಾಂತ್ ’ಪೃಥ್ವಿ’ ಏಕ್ ಲ್ಹಾನ್ ಕಣ್. ಆನಿ ಹ್ಯಾ ಲ್ಹಾನ್ ಕಣಾಂತ್ ಜಿಯೆತಲೊ ಮನಿಸ್ ಏಕ್ ಧುಳಿಚೊ ಕಣ್. ಪುಣ್ ಮನಿಸ್ ಜಿಯೆತಾ ಹಿ ಪೃಥ್ವಿಚ್ ಆಪ್ಲೊ ’ಸಂಸಾರ್’, ಆನಿ ಹ್ಯಾ ಸಂಸಾರಾಂತ್ಲ್ಯಾ ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಜಿವಿತಾಂತ್ ಹರ್ಯೆಕ್ಯೆ ಘಡ್ಯೆ ತೊ ಎಕಾ ನ್ಹಯ್ ಎಕ್ಯೆ ರಿತಿನ್ ಆಪುಣ್ ವ್ಹಡ್, ಆಪ್ಣಾಚೆಂ ನಾಂವ್ ವ್ಹಡ್ ಕರುಂಕ್ ಪೆಚಾಡ್ತಾನಾ ತಾಕಾ ಕಳನಾಸ್ತಾನಾಂಚ್ ಆನ್ಯೇಕ್ಯೆ ಕುಶಿನ್ ಮನಿಸ್ ಭಿತರ್‍ಲೆ ಭಿತರ್ ಪೊಕೊಳ್ ಜಾತೇಚ್ ವೆತಾ.
ಸಾಹಿತಿ ಸಯ್ತ್ ಏಕ್ ಮನಿಸ್, ಖಂಯ್ಚ್ಯಾಯ್ ಸಮಾಜಾಂತ್ ಕೊಣ್‌ಯೀ ಸಾಹಿತಿ ಜೆದ್ನಾಂ ಆಪ್ಣಾಕ್ ಹೆರಾಂಚ್ಯಾಕೀ ವ್ಹಡ್ ಮ್ಹಣುನ್ ರುಜು ಕರ್‍ಚ್ಯಾ ಇರಾದ್ಯಾನ್ ಬರಯ್ತಾ ತೆದ್ನಾಂ ತೊ ಖರೆಪಣಿಂ ಆಪ್ಸೊಚ್ ಲ್ಹಾನ್ ಜಾತಾ. 'Do not make yourself so big. You are not so small.' ಮ್ಹಳ್ಳೆ ಇಂಗ್ಲಿಶ್ ಸಾಂಗ್ಣೆಂತ್ ಜಾಯ್ತಿ ಗುಂಡಾಯ್ ಆಸಾ, ಆನಿ ಹಿ ಸಾಂಗ್ಣಿ ಮ್ಹಜ್ಯೆ ಯಾದಿಂತ್ ಯೆತಾ.
ಮನಿಸ್ ವ್ಹಡ್/ಲ್ಹಾನ್, ಉಂಚ್ಲೊ/ಕೀಳ್ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಚಿಂತಪ್ ಮತಿಂತ್ ಹಾಡ್ಚ್ಯಾ ಆದಿಂ ’ಕಿರ್ಕೊಳ್’ ಜಾವ್ನ್ ಜಲ್ಮತಾ ಆನಿ ಫಕತ್ ಕಿರ್ಕೊಳ್ ಚಿಂತ್ಪಾಚೊ ಮಾತ್ ’ವ್ಹಡ್/ಲ್ಹಾನ್’ ಮ್ಹಳ್ಳೊ ಬೇಧ್ ಚಿಂತುಂಕ್ ಸಕ್ತಾ. ಏಕ್ ಪಾವ್ಟಿಂ ಹಾಚಿ ಸವಯ್ ಜಾತಚ್. ಉಪ್ರಾಂತ್ ತೊ ತ್ಯೆ ವೆಕ್ತಿಚೊ ಸೈಂಭಿಕ್ ಗೂಣ್‌‌ಚ್ ಜಾಂವ್ಕ್ ಪಾವ್ತಾ. ಮನ್ಶಾ ಸೈಂಭಿಕ್ ಗುಣಾವಿಶಿಂ ಋಗ್ವೇದಾಂತ್ ಅಪುರ್ಬಾಯೆಚೆಂ ವಿವರಣ್ ಆಸಾ. ತ್ಯಾ ಪ್ರಕಾರ್ ಹ್ಯಾ ಸಂಸಾರಾಂತ್ ಜಿಯೆತೆಲ್ಯಾ ಹರ್ಯೆಕಾ ಜೀವಿಂ ಥಂಯ್ ’ದೇವತಾ’, ’ಮಾನವ’ ಆನಿ ’ದಾನವ’ ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾ ತಿನಾಂ ಪಯ್ಕಿಂತ್ ಏಕ್ ಗೂಣ್ ಬಳಿಶ್ಟ್ ಜಾವ್ನ್ ಆಸ್ತಾ.
ದೇವತಾ - ಜೊ ಜಾವ್ನಾಸಾ, ಜೊ ಹರ್ಯೆಕ್ಯೆ ಸಂಗ್ತಿಂತ್ ಬರೆಂಚ್ ಚಿಂತಾ, ಬರೆಂಚ್ ಕರ್‍ತಾ.
ಮಾನವ್ - ಜೊ ಮನ್ಶಾಮೊಲಾಂಕ್ ಆಪ್ಣಾವ್ನ್ ಮನ್ಶಾಗುಣಾನುಸಾರ್ ಜಿಯೆತಾ.
ದಾನವ್ - ಜೊ ಧುಸ್ಪಟ್ ಕರ್ನ್ಯೊ ಕರ್‍ತಾ, ಹೆರಾಂಕ್ ದುಖವ್ನ್ ಸಂತೊಸ್ ಭೊಗ್ತಾ.
ಹೆಂ ಫಕತ್ ಮನ್ಶ್ಯಾ ಸೈಂಭಾವಿಶಿಂ ನ್ಹಯ್, ಜಾನ್ವರಾಂ ಸಯ್ತ್ ಹ್ಯಾಚ್ ಸೈಂಭಿಕ್ ಗುಣಾಂಕ್ ಆಪ್ಣಾವ್ನ್ ಜಿಯೆತಾತ್. ಲೌಕಿಕ್ ಭಾಶೆನ್ ಉತ್ರಾಂವ್ಚೆಂ ತರ್; ಗಾಯ್-ಹಿರಣ್ ಸಯ್ತ್ ಧಾಂವ್ತಾ, ಆನಿ ತಾಂಚ್ಯಾ ಪಾಟ್ಲ್ಯಾನ್ ವಾಗ್-ಬೊಲ್ಪೊ ಸಯ್ತ್ ಧಾಂವ್ತಾ. ದೊಗಾಂಯ್ನಿ ಕರ್‍ಚಿ ಏಕ್ ಕರ್ನಿ. ಪುಣ್ ತಾರ್ಕಿಕ್ ಭಾಶೆಂತ್ ಹಾಚೊ ಮತ್ಲಬ್ ವೆಗ್ಳೊಚ್; ಏಕ್ ಜೀವ್ ವಾಂಚಂವ್ಕ್ ಧಾಂವ್ತಾ ತರ್ ಆನ್ಯೇಕ್ ಜೀವ್ ಕಾಡುಂಕ್ ಧಾಂವ್ತಾ. ಹಾಂಗಾಸರ್ ಗಾಯ್, ಬೊಕ್ರೆ, ಹಿರಣ್ ತಸಲ್ಯೊ ಜೀವಿ ಮಾನವ್ ಸೈಂಭಾಚ್ಯೊ ತರ್, ವಾಗ್, ಬೊಲ್ಪೊ ದಾನವ್ ಸೈಂಭಾಚ್ಯೊ. ಪುಣ್ ತಾತ್ವಿಕ್ ಭಾಶೆನ್ ಹಾಚೆ ಮತ್ಲಬ್ ಬೊಲ್ತೆಚ್. ಹರ್ಯೆಕ್ ಜೀವಿ ಆಪಾಪ್ಲ್ಯಾ ಸೈಂಭಿಕ್ ಗುಣಾಪರಿಂಚ್ ಜಿಯೆತಾ.
ಹಾಂಗಾಸರ್ ಖಂಯ್ಚೆಂ ಬರೆಂ ಆನಿ ಖಂಯ್ಚೆಂ ಖೊಟೆಂ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ, ವಾ ಕೊಣ್ ಉಂಚ್ಲೊ ಆನಿ ಕೊಣ್ ಸಕಯ್ಲೊ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ತ್ಯೆ ತ್ಯೆ ಪರಿಗತೆಚೆರ್, ಆನಿ ಮಾನಸಿಕ್ ಸ್ಥಿತಿಗತಿಚೆರ್ ಹೊಂದ್ವೊನ್ ಆಸ್ತಾ.
ಪುಣ್ ಮುಳಾವೆಂ ಸವಾಲ್ - ವ್ಹಡ್ಲೊ ಆನಿ ಲ್ಹಾನ್ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಕೊಣ್?
ಅಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ್ ಚಿಂತ್ಪಾಚ್ಯೊ ಕವಿತಾ ಕಾಂಯ್ ಏಕ್ ಪಾವ್ಟಿಂ ವಾಚುನ್ ವಿಸರ್‍ಚೆ ತಸಲ್ಯೊ ನ್ಹಯ್, ಬಗರ್ ಜಿಣ್ಯೆ ಲಿಸಾಂವ್ ದಿಂವ್ಚಿ ಶ್ಯಾಥಿ ಆಸ್ಚ್ಯೊ ತ್ಯೊ. ಚಾಯ್ನಿಸ್ ಭಾಶೆಂತ್ ಚಡ್ತಾವ್ ಕವಿ ಜೆ ಮ್ಹಾಕಾ ವಾಚುಂಕ್ ಮೆಳ್‌ಲ್ಲೆ ಚಡ್ತಾವ್ ಅಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ್ ಚಿಂತ್ಪಾಚ್ಯೊ ಕವಿತಾ ಬರಯ್ತಲೆ. ತೇಂಯ್ ಪ್ರಾಚೀನ್ ಚಾಯ್ನೀಸ್ ಸಾಹಿತ್ಯಾಂತ್ ಲೀ ಬಾಯ್ (ಲೀ ಪೊ ನಾಂವಾನ್ ಸಯ್ತ್ ವೊಳ್ಕೆಚೊ) ಸಯ್ತ್ ತಸ್ಲೊಚ್. ಹಾಣೆಂ ಪಾರಂಪರಿಕ್ ಕವಿತೆಂಕ್ ಎಕಾ ನವ್ಯಾಚ್ ಉಂಚಾಯೆಕ್ ಪಾವಯಿಲ್ಲಿ ಕೀರ್ತ್ ಫಾವೊ ಮ್ಹಣುನ್ ಜಾಯ್ತೆ ಚಾಯ್ನೀಸ್ ಕವಿ ಮಾಂದ್ತಾತ್.
(ಮೂಳ್: ಚಾಯ್ನೀಸ್, ಕವಿ: ಲೀ ಬಾಯ್)
ಇಂಗ್ಲಿಶ್ ಭಾಶೆಚೊ ಅಣ್ಕಾರ್ - Ancient Air (39) Li Bai
I climb up high and look on the four seas,
Heaven and earth spreading out so far.
Frost blankets all the stuff of autumn,
The wind blows with the great desert's cold.
The eastward-flowing water is immense,
All the ten thousand things bellow.
The white sun's passing brightness fades,
Floating clouds seem to have no end.
Swallows and sparrows nest in the wutong tree,
Yuan and luan birds perch among jujube thorns.
Now it's time to head on back again,
I flick my sword and sing 'Taking the Hard Road'.
ಕೊಂಕ್ಣಿ ಭಾಶೆಂತ್ ಹಾಚೊ ಅಣ್ಕಾರ್
ಉಂಚಾಯೆಕ್ ಪಾವುನ್ ಚೊಯ್ತಾಂ ದರ್ಯೆ ಚ್ಯಾರ್
ಸರ್ಗ್ ತಶೆಂ ಸಂಸಾರ್ ಕಿತ್ಲೆ ವಿಸ್ತಾರ್
ಶರತ್ಕಾಳಾನ್ ಹಾಂತುಳ್ಳಾ ಸಗ್ಳ್ಯಾನ್ ಕರೊ
ಮರುಭುಂಯ್ಚೊ ಕಸೊ ವ್ಹಾಳ್ಳಾ ಥಂಡ್ ವಾರೊ
ಉದೆಂತಿಕ್ ಸೊಭಾಯೆಚ್ಯೊ ಉದ್ಕಾ ಝರಿ
ಸಾಸ್ರಾಂನಿ ಸಂಗ್ತಿ ಜಾಲ್ಯಾತ್ ಮೊಡಾಂಚಿ ಧುಂವ್ರಿ
ಸುರ್ಯೊ ಅಸ್ತಮ್ತಾಂ ಉಜ್ವಾಡ್ ಗಯ್ರೆಲಾ
ಪೆಂವ್ಚ್ಯಾ ಕುಪಾಂಕ್ ಅಂತ್ಯ್ ಮಾಜ್ವಲಾ
ಸ್ವಾಲೊ, ಗಿರ್ಬುಜ್ಯೊ ವುತೊಂಗ್ ರುಕಾ ಘೊಂಟೆರಾಂನಿ
ಯುವೊನ್, ಲುವ್ಯಾನ್ ಸುಕ್ಣ್ಯಾಂಚೊ ಸುಶೆಗ್ ಜುಜುಬೆ ಬೊಲ್ಯಾಂನಿ
ವೇಳ್ ಜಾಲಾ, ಪಾವುಂಕ್ ಪಾಟಿಂ ಘರ್‍ದಾರ್
’ವಾಟ್ ಕಠಿಣ್ ಆಸಾ’ ಗಾಯ್ತಾ ತಲ್ವಾರ್
ಹಿ ಕವಿತಾ ಕಾಂಯ್ ಹಜಾರ್ ವರ್ಸಾಂ ಆದಿಂ ಬರಯಿಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಾತ್ಮಕ್ ಚಿಂತ್ಪಾಚಿ ಕವಿತಾ, ಹ್ಯೆ ಕವಿತೆಂತ್ ಉತ್ರಾಯಿಲ್ಲಿಂ ಸರ್ವ್ ಸುಕ್ಣಿಂ ತಶೆಂಚ್ ರೂಕ್ ಮ್ಹಜ್ಯೆ ಜಿಣ್ಯೆಂತ್ ಹಾಂವೆಂ ಪಳೆಂವ್ಕ್ ನಾಂತ್. ಪುಣ್ ಕವಿತೆಚೊ ಸಾರ್ ಸಮ್ಜುಂಕ್ ತಾಚೊ ಚಡಿತ್ ಪ್ರಭಾವ್ ಪಡನಾ.
ಪಯ್ಲೆ ಪಂಗ್ತೆಚೆರ್ ಉಂಚಾಯೆಕ್ ಪಾಂವ್ಚೆಂ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ವಯ್ರ್ ಚಡ್ಚೆಂಚ್ ಮ್ಹಣುಂಕ್ ಜಾಯ್ನಾ, ಉಂಚಾಯ್ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಚಿಂತ್ಪಾಚಿ ಉಂಚಾಯ್, ಸಮ್ಜೊಣೆಚಿ ಉಂಚಾಯ್, ಆನಿ ಜೆದ್ನಾಂ ಉಂಚಾಯೆಕ್ ಪಾವ್ತಚ್, ತಾಚೆ ಸಮೊರ್ ಚ್ಯಾರ್ ದರ್ಯೆ ದಿಸ್ಲೆ. ಅಧ್ಯಾತ್ಮಕ್ ಚಿಂತ್ಪಾಚಿ ಸೊಭಾಯ್ ಹಿಚ್ ಕೀ, ಹಾಂಗಾಸರ್ ಎಕೇಕ್ ಇಮಾಜ್ಯೊ abstract ಅರ್ಥಾನ್ ಘೆವ್ಯೆತಾ, ಹಾಂಗಾಸರ್ ಚ್ಯಾರ್ ದರ್ಯೆ ಆಸ್ಯೆತಾ ಚ್ಯಾರ್ ದಿಶಾ; (ಪಡ್ಲಾ, ಮುಡ್ಲಾ, ತೆನ್ಕಾ ಆನಿ ಬಡ್ಗಾ), ವ ಸರ್ಗ್, ಯೆಮ್ಕೊಂಡ್ (ದೊನ್‌ಯೀ ಅದೃಶ್ಯ್), ಭುಂಯ್ ಆನಿ ಮಳಬ್ (ದೊನ್‌ಯೀ ದೃಶ್ಯ್). ವ ಚ್ಯಾರ್ ಸ್ವಭಾವ್, ಚ್ಯಾರ್ ಮನೋಗತ್, ಚ್ಯಾರ್ ವೆಕ್ತಿತ್ವಾಂ, ಚ್ಯಾರ್ ಯುಗಾಂ, ಚ್ಯಾರ್ ಗಾಂವ್ ವಾ ಚ್ಯಾರ್ ಸೈಂಭಾಂ. ಪುಣ್ ತೆಂ ಹಾಂಗಾಸರ್ ಪ್ರಮುಖ್ ನ್ಹಯ್.
ಹಾಂಗಾಸರ್ ಸರ್ಗ್ ಅದೃಶ್ಯ್ ಪುಣ್ ಪೃಥ್ವಿ (ಭುಂಯ್) ದೃಶ್ಯ್. ಹಾಂಚೆ ಮಧೆಂ ಗಾಂಚ್ ಕಸಲೊ? ಸಂಸಾರಾಂತ್ ಬರಿ ಕರ್ನಿ ಕೆಲ್ಲ್ಯಾಂಕ್ ಸರ್ಗ್ ಫಾವೊ ಜಾತಲೊ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಸಾದ್ಯೆ ಭಾಶೆಂತ್ ಆಮಿ ಸಮ್ಜುನ್ ಆಯ್ಲ್ಯಾಂವ್ ಆಸ್ತಾಂ, ಹಾಂಗಾಸರ್ ಜಿತ್ಲೊ ಬರ್‍ಯೊ ಕರ್ನ್ಯೊ ಜಾತಾತ್ ತಿತ್ಲೊಚ್ ವಿಶಾಲ್ ಸರ್ಗ್ ಜಾತಾ ಮ್ಹಳ್ಳೊ ಅರ್ಥ್ ಆಸ್ಯೆತಾ.
ಮರುಭುಂಯ್ಚೊ ಥಂಡ್ ವಾರೊ, ಉದೆಂತ್ಚ್ಯೊ ಉದ್ಕಾಝರಿ, ಶರತ್ಕಾಳಾನ್ ಹಾಂತುಳ್ಳಲೊ ಕರೊ, ಕಾಂಯ್ ಅಥ್ವಿಚ್ ಕಾಣಿ ಸಾಂಗಿನಾ? ಹಾಂಗಾಸರ್ ಥಂಡ್ ವಾರೊ, ಮರುಭುಂಯ್ ಆಸ್ಯೆತಾ ಆಡ್ಕಳ್ಯೊ ಜ್ಯೊ ಮನ್ಶಾಚ್ಯಾ ನೈತಿಕ್ ಚಿಂತ್ಪಾಕ್ ಹಾಲೊಂವ್ಚೆಂ ಪ್ರೇತನ್ ಕರ್‍ಚ್ಯೊ. ಪುಣ್ ಹ್ಯಾ ಆಡ್ಕಳೆಂಚ್ಯಾ ವೊಜ್ಯಾ ಪಂದಾ ಜೊ ಸರ್ಪಡ್ತಾ ತೊ ಸಲ್ವತಾ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಚಿಂತಪ್ ಉಟೊಂವ್ಚಿ ವೋಳ್.
’ಸುರ್ಯೊ ಅಸ್ತಮ್ತಾಂ ಉಜ್ವಾಡ್ ಗಯ್ರೆಲಾ, ಪೆಂವ್ಚ್ಯಾ ಕುಪಾಂಕ್ ಅಂತ್ಯ್ ಮಾಜ್ವಲಾ’
ಹಾಂಗಾಸರ್ ಸುರೊ ಅಸ್ತಮ್ತಾಂ ಉಜ್ವಾಡ್ ಗಯ್ರೆತಾ, ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಉಣೊ ಜಾಯ್ತ್ ವೆತಾ. ಪೆಂವ್ಚ್ಯಾ ಯಾ ಉಪ್ಯೆಂವ್ಚ್ಯಾ ಕುಪಾಂಕ್ ಅಂತ್ಯ್ ನಾ ಜಾಲಾ, ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಕುಪಾಂ ಉಣಿಂ ಜಾಂವ್ಚಿಂ ನಾಂತ್. ಹ್ಯಾ ದೋನ್ ವೊಳಿಂನಿ ಭೋವ್ ಗುಂಡಾಯೆಚೆಂ ಚಿಂತಪ್ ಆಸಾ, ಕುಪಾಂ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಪರತ್ ಆಡ್ಕಳ್ಯೊ, ವಾಯ್ಟ್ ಸವಯೊ, ವಾ ಅನೈತಿಕ್ ಕರ್ನ್ಯೊ ಮ್ಹಣ್ ಆಸುಂಕ್ ಪುರೊ, ಸುರ್ಯೊ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ನೈತಿಕ್/ಸತ್ತಿ, ನಿತಳ್/ನಿರ್ಮಳ್ ಸಕತ್. ಜಿತ್ಲಿಂ ಕುಪಾಂ ಆಸ್ತೆಲಿಂ ತಿತ್ಲೊ ಉಜ್ವಾಡ್ ಮಾಜ್ವುನ್ ವೆತಲೊ ಮ್ಹಳ್ಳೊ ಅರ್ಥ್ ದಿಂವ್ಚಿ ಕವಿತಾ.
’ಸ್ವಾಲೊ, ಗಿರ್ಬುಜ್ಯೊ ವುತೊಂಗ್ ರುಕಾ ಘೊಂಟೆರಾಂನಿ, ಯುವೊನ್, ಲುವ್ಯಾನ್ ಸುಕ್ಣ್ಯಾಂಚೊ ಸುಶೆಗ್ ಜುಜುಬೆ ಬೊಲ್ಯಾಂನಿ’
ಹಾಂಗಾಸರ್ ದೋನ್ ಪ್ರಕಾರಾಚಿಂ ಸುಕ್ಣಿಂ ಆಸಾತ್, ಪಯ್ಲ್ಯಾ ವರ್ಗಾಚಿಂ ಸುಕ್ಣಿಂ ಅಸ್ಕತ್, ಲ್ಹಾನ್ ದೆಕುನ್ ವುತುಂಗ್ ರುಕಾಚೆರ್ ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಘೊಂಟೆರಾಂನಿ ಜಿಯೆತಾತ್. ಪುಣ್ ಯುವೊನ್ ಆನಿ ಲುವ್ಯಾನ್ ಮ್ಹಳ್ಳಿಂ ಸುಕ್ಣಿಂ ಧಯ್ರಾಧಿಕ್ ತಶೆಂಚ್ ಮಾತ್ಶಿಂ ವ್ಹಡ್, ದೆಕುನ್ ಜುಜುಬೆ ಬೊಲ್ಯಾಂನಿ ಲಿಪುನ್ ಜಿಯೆಂವ್ಕ್ ಸಕ್ತಾತ್. ಹಾಂಗಾಸರ್ ದಿಸ್ಚೆಂ ಸುಪ್ತ್ ಲಿಸಾಂವ್ ಹೆಂ - ಜಾಂವ್ ರೂಕ್ ವಾ ಬೊಲಿಂ (ಸಂಸಾರಿ ಉತ್ರಾಂನಿ ಸಮಸ್ಸೆ/ಕಶ್ಟ್) ಆಸುಂದಿ, ಪುಣ್ ಜಿಯೆಂವ್ಕ್ ಕಳಿತ್ ಆಸ್ಚಿಂ ಜಿಯೆಂವ್ಚ್ಯೊ ವಾಟೊ ಸೊಧ್ತಾತ್ (ಘೊಂಟೆರ್ ಭಾಂದುನ್) ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ.
ಅಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ್ ಚಿಂತ್ಪಾಚ್ಯೊ ಕವಿತಾ ಪರತ್ ಪರತ್ ವಾಚ್ಲ್ಯೊ ತರ್ ವೆವೆಗ್ಳೆ ಅರ್ಥ್, ಕಾಣ್ಯೊ, ಲಿಸಾಂವಾಂ ದೊಳ್ಯಾಂ ಸಮೊರ್ ಉಬಿಂ ಜಾತಾತ್.
’ವೇಳ್ ಜಾಲಾ ಪಾಟಿಂ ಪಾವುಂಕ್ ಘರ್ ದಾರ್, ’ವಾಟ್ ಕಠಿಣ್ ಆಸಾ’ ಗಾಯ್ತಾ ತಲ್ವಾರ್’
ಕವಿತೆಚೊ ತೀರ್‍ಲ್ ಹಾಂಗಾಸರ್ ಆಸಾ, ಕವಿ ಜಿಣ್ಯೆಚ್ಯಾ ಸಂಘರ್ಶಾಂನಿ ಸ್ವತಾ ವಾಟ್ ಕರುನ್, ವಾಟ್ ಸೊಧುನ್, ವಾಟ್ ವಿಂಚುನ್ ಆಖೇರಿಕ್ ಪರತ್ ಪಾಟಿಂ ವೆಚಿ ತಯಾರಾಯ್ ಕರ್‍ತಾ. ಪಾಟಿಂ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಪರತ್ ಸಂಸಾರಿ ಜಿವಿತಾಚ್ಯಾ ಚಿಂತ್ಪಾಕ್, ಹಾತಿಂ ತಲ್ವಾರ್ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಜಿಣ್ಯೆ ಸಂಘರ್ಶಾಂಕ್ ಫುಡ್ ಕರ್‍ಚಿ ಸಕತ್. ತಶೆಂಚ್ ’ವಾಟ್ ಕಠಿಣ್ ಆಸಾ’ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್, ಕಠೀಣ್ ಮ್ಹಿನತೆಚಿ ಪುಣ್ ಸತಾ-ನಿತಿಚಿ ವಾಟ್.
- ವಲ್ಲಿ ಕ್ವಾಡ್ರಸ್
कविता विश्लेषण 10:
संसारा भितरले संसार
मूळ कविता: चैनीस, कवी: ली बाय
ह्या अगाध ब्रह्मांडांत ’पृथवी’ एक ल्हान कण. आनी ह्या ल्हान कणांत जियेतलो मनीस एक धुळिचो कण. पूण मनीस जियेता ही पृथवीच आपलो ’संसार’, आनी ह्या संसारांतल्या आपल्या जिवितांत हऱ्येक्ये घड्ये तो एका न्हय एक्ये रितीन आपूण व्हड, आपणाचें नांव व्हड करुंक पेचाडताना ताका कळनासतानांच आन्येक्ये कुशीन मनीस भितरले भितर पोकोळ जातेच वेता.
साहिती सयत एक मनीस, खंयच्याय समाजांत कोणयी साहिती जेदनां आपणाक हेरांच्याकी व्हड म्हणून रुजू करच्या इराद्यान बरयता तेदनां तो खरेपणीं आप्सोच ल्हान जाता. 'Do not make yourself so big. You are not so small.' म्हळ्ळे इंगलीश सांगणेंत जायती गुंडाय आसा, आनी ही सांगणी म्हज्ये यादिंत येता.
मनीस व्हड/ल्हान, उंचलो/कीळ म्हळ्ळें चिंतप मतिंत हाडच्या आदीं ’किर्कोळ’ जावन जल्मता आनी फकत किर्कोळ चिंतपाचो मात ’व्हड/ल्हान’ म्हळ्ळो बेध चिंतुंक सकता. एक पावटीं हाची सवय जातच. उपरांत तो त्ये वेक्तिचो सैंभीक गूणच जावंक पावता. मनशा सैंभीक गुणाविशीं ऋगवेदांत अपुरबायेचें विवरण आसा. त्या प्रकार ह्या संसारांत जियेतेल्या हऱ्येका जीवीं थंय ’देवता’, ’मानव’ आनी ’दानव’ म्हळ्ळ्या तिनां पयकिंत एक गूण बळिश्ट जावन आसता.
देवता - जो जावनासा, जो हऱ्येक्ये संगतींत बरेंच चिंता, बरेंच करता.
मानव - जो मनशामोलांक आपणावन मनशागुणानुसार जियेता.
दानव - जो धुस्पट करन्यो करता, हेरांक दुखवन संतोस भोगता.
हें फकत मनश्या सैंभाविशीं न्हय, जानवरां सयत ह्याच सैंभीक गुणांक आपणावन जियेतात. लौकीक भाशेन उत्रांवचें तर; गाय-हिरण सयत धांवता, आनी तांच्या पाटल्यान वाग-बोल्पो सयत धांवता. दोगांयनी करची एक कर्नी. पूण तार्कीक भाशेंत हाचो मतलब वेगळोच; एक जीव वांचोंवक धांवता तर आन्येक जीव काडुंक धांवता. हांगासर गाय, बकरे, हिरण तसल्यो जीवी मानव सैंभाच्यो तर, वाग, बोल्पो दानव सैंभाच्यो. पूण तात्वीक भाशेन हाचे मतलब बोल्तेच. हऱ्येक जीवी आपापल्या सैंभीक गुणापरींच जियेता.
हांगासर खंयचें बरें आनी खंयचें खोटें म्हळ्ळें, वा कोण उंचलो आनी कोण सकयलो म्हळ्ळें त्ये त्ये परिगतेचेर, आनी मानसीक स्थितिगतिचेर होंद्वोन आसता.
पूण मुळावें सवाल - व्हडलो आनी ल्हान म्हळ्यार कोण?
अध्यात्मीक चिंतपाच्यो कविता कांय एक पावटीं वाचून विसरचे तसल्यो न्हय, बगर जिण्ये लिसांव दिंवची श्याथी आसच्यो त्यो. चायनीस भाशेंत चडताव कवी जे म्हाका वाचुंक मेळल्ले चडताव अध्यात्मीक चिंत्पाच्यो कविता बरयतले. तेंय प्राचीन चायनीस साहित्यांत ली बाय (ली पो नांवान सयत वोळकेचो) सयत तसलोच. हाणें पारंपरीक कवितेंक एका नव्याच उंचायेक पावयिल्ली कीर्त फावो म्हणून जायते चायनीस कवी मांदतात.
(मूळ: चायनीस, कवी: ली बाय)
इंगलीश भाशेचो अणकार - Ancient Air (39) Li Bai
I climb up high and look on the four seas,
Heaven and earth spreading out so far.
Frost blankets all the stuff of autumn,
The wind blows with the great desert's cold.
The eastward-flowing water is immense,
All the ten thousand things bellow.
The white sun's passing brightness fades,
Floating clouds seem to have no end.
Swallows and sparrows nest in the wutong tree,
Yuan and luan birds perch among jujube thorns.
Now it's time to head on back again,
I flick my sword and sing 'Taking the Hard Road'.
कोंकणी भाशेंत हाचो अणकार
उंचायेक पावून चोयतां दऱ्ये च्यार
सर्ग तशें संसार कितले विस्तार
शरत्काळान हांतुळ्ळा सगळ्यान करो
मरुभुंयचो कसो व्हाळ्ळा थंड वारो
उदेंतीक सोभायेच्यो उदका झरी
सास्रांनी संगती जाल्यात मोडांची धुंवरी
सुऱ्यो अस्तमतां उजवाड गयरेला
पेंवच्या कुपांक अंत्य माजवला
स्वालो, गिरबुज्यो वुतोंग रुका घोंटेरांनी
युवोन, लुव्यान सुकण्यांचो सुशेग जुजुबे बोल्यांनी
वेळ जाला, पावुंक पाटीं घरदार
’वाट कठीण आसा’ गायता तलवार
ही कविता कांय हजार वर्सां आदीं बरयिल्ली अध्यात्मक चिंत्पाची कविता, ह्ये कवितेंत उत्रायिल्लीं सर्व सुकणीं तशेंच रूक म्हज्ये जिण्येंत हांवें पळेवंक नांत. पूण कवितेचो सार समजुंक ताचो चडीत प्रभाव पडना.
पयले पंगतेचेर उंचायेक पांवचें म्हळ्यार वयर चडचेंच म्हणुंक जायना, उंचाय म्हळ्यार चिंत्पाची उंचाय, समजोणेची उंचाय, आनी जेदनां उंचायेक पावतच, ताचे समोर च्यार दऱ्ये दिसले. अध्यात्मक चिंत्पाची सोभाय हीच की, हांगासर एकेक इमाज्यो abstract अर्थान घेव्येता, हांगासर च्यार दऱ्ये आस्येता च्यार दिशा; (पडला, मुडला, तेनका आनी बडगा), व सर्ग, येमकोंड (दोनयी अदृश्य), भुंय आनी मळब (दोनयी दृश्य). व च्यार स्वभाव, च्यार मनोगत, च्यार वेक्तित्वां, च्यार युगां, च्यार गांव वा च्यार सैंभां. पूण तें हांगासर प्रमूख न्हय.
हांगासर सर्ग अदृश्य पूण पृथवी (भुंय) दृश्य. हांचे मधें गांच कसलो? संसारांत बरी कर्नी केल्ल्यांक सर्ग फावो जातलो म्हळ्ळें साद्ये भाशेंत आमी समजून आयल्यांव आसतां, हांगासर जितलो बरयो कर्न्यो जातात तितलोच विशाल सर्ग जाता म्हळ्ळो अर्थ आस्येता.
मरुभुंयचो थंड वारो, उदेंतच्यो उदकाझरी, शरत्काळान हांतुळ्ळलो करो, कांय अथवीच काणी सांगिना? हांगासर थंड वारो, मरुभुंय आस्येता आडकळ्यो ज्यो मनशाच्या नैतीक चिंत्पाक हालोंवचें प्रेतन करच्यो. पूण ह्या आडकळेंच्या वोज्या पंदा जो सर्पडता तो सलवता म्हळ्ळें चिंतप उटोंवची वोळ.
’सुऱ्यो असतमतां उजवाड गयरेला, पेंवच्या कुपांक अंत्य माजवला’
हांगासर सुरो अस्तमतां उजवाड गयरेता, म्हळ्यार उणो जायत वेता. पेंवच्या या उप्येंवच्या कुपांक अंत्य ना जाला, म्हळ्यार कुपां उणीं जांवचीं नांत. ह्या दोन वोळिंनी भोव गुंडायेचें चिंतप आसा, कुपां म्हळ्यार परत आडकळ्यो, वायट सवयो, वा अनैतीक कर्न्यो म्हण आसुंक पुरो, सूऱ्यो म्हळ्यार नैतीक/सत्ती, नितळ/निर्मळ सकत. जितलीं कुपां आसतेलीं तितलो उज्वाड माज्वून वेतलो म्हळ्ळो अर्थ दिंवची कविता.
’स्वालो, गिरबुज्यो वुतोंग रुका घोंटेरांनी, युवोन, लुव्यान सुकण्यांचो सुशेग जुजुबे बोल्यांनी’
हांगासर दोन प्रकाराचीं सुकणीं आसात, पयल्या वर्गाचीं सुकणीं असकत, ल्हान देकून वुतुंग रुकाचेर आपल्या घोंटेरांनी जियेतात. पूण युवोन आनी लुव्यान म्हळ्ळीं सुकणीं धयराधीक तशेंच मातशीं व्हड, देकून जुजुबे बोल्यांनी लिपून जियेवंक सक्तात. हांगासर दिसचें सुप्त लिसांव हें - जांव रूक वा बोलीं (संसारी उत्रांनी समस्से/कश्ट) आसुंदी, पूण जियेवंक कळीत आसचीं जियेंवच्यो वाटो सोधतात (घोंटेर भांदून) म्हळ्ळें.
अध्यात्मीक चिंत्पाच्यो कविता परत परत वाचल्यो तर वेवेगळे अर्थ, काण्यो, लिसांवां दोळ्यां समोर उबीं जातात.
’वेळ जाला पाटीं पावुंक घर दार, ’वाट कठीण आसा’ गायता तलवार’
कवितेचो तीरल हांगासर आसा, कवी जिण्येच्या संघर्शांनी स्वता वाट करून, वाट सोधून, वाट विंचून आखेरीक परत पाटीं वेची तयाराय करता. पाटीं म्हळ्यार परत संसारी जिविताच्या चिंत्पाक, हातीं तलवार म्हळ्यार जिण्ये संघर्शांक फूड करची सकत. तशेंच ’वाट कठीण आसा’ म्हळ्यार, कठीण म्हिनतेची पूण सता-नितिची वाट.
- वल्ली क्वाड्रस
_____________________________________________________________________________________________
ಸವಾರಿ 9: ಮಿಸ್ತೆರ್, ಸ್ವ-ಅವಲೋಕನ್ ಆನಿ ಉಜ್ವಾಡ್
ಸವಾರಿ 8: ಜೀವ್, ಜಿವಿತ್ ಆನಿ ಘಾತ್
ಸವಾರಿ 7: ಮತ್, ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ್ ಆನಿ ಜಾಗ್
ಸವಾರಿ 6: ಕಾಳೊಕ್, ಉಜ್ವಾಡ್ ಆನಿ ಮನಿಸ್
ಸವಾರಿ 5: ಮುಖೊಟಿಂ, ಅಸ್ಲೀಯತ್ ಆನಿ ಜಿವಿತಾಪಯ್ಣ್
ಸವಾರಿ 4: ದೂಕ್, ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ ಆನಿ ಕವಿತಾ
ಸವಾರಿ 3: ಆಶಾ, ಕವಿ ಆನಿ ಸವಾರಿ
ಸವಾರಿ 2: ಸಂಘರ್ಶ್, ಜಿವಿತ್ ಆನಿ ಕವಿತಾ
ಸವಾರಿ 1: ನವೆಂ ಚಿಂತಪ್, ನವೊ ದಿಶ್ಟಾವೊ