ಚಾ. ಫ್ರಾ.ಚ್ಯಾ ಕವಿತೆಂತ್ ಜಾಗೃತಿಚೆಂ ಕಿಟಾಳ್
- ಮೆಲ್ವಿನ್ ಪಿಂಟೊ, ನೀರುಡೆ

ಚಾ. ಫ್ರಾ.ಚ್ಯಾ ಕವಿತೆಂತ್ ಜಾಗೃತಿಚೆಂ ಕಿಟಾಳ್

- ಮೆಲ್ವಿನ್ ಪಿಂಟೊ, ನೀರುಡೆ

(ಕಲಾಂಗಣಾಂತ್ 2010 ವರ್ಸಾ ಚಲಲ್ಲ್ಯಾ ವಿಶ್ವ ಕೊಂಕಣಿ ಮ್ಹಾಮೇಳಾಚ್ಯಾ ಸಂದರ್ಭಾರ್ ಏಕ್ ದೀಸ್ ಕವಿತೆಕ್ ಸಮರ್ಪುನ್ ದಿಲ್ಲೊ ಆಸಲ್ಲೊ. ದಶೆಂಬರ್ 4 ತಾರಿಕೆಚ್ಯಾ ಹ್ಯಾ ದಿಸಾ, ಸಕಾಳಿಂಚ್ಯಾ ಆದೆಸಾಂತ್ ಚಾಫ್ರಾಚ್ಯಾ ಕವಿತಾಂಚೆರ್ ವಿಚಾರ್ ಸಾತೆಂ ಚಲ್ಲೆಂ. ವಿಷಯ್ ಆಸಲ್ಲೊ : `ಚಾಫ್ರಾಚ್ಯಾ ಕವಿತಾಂನಿ ಜಾಗೃತಿಚೆಂ ಕಿಟಾಳ್ ಆನಿ ನಿರಾಸ್‍ವಾದ್'. ಗೊಂಯ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಾಚ್ಯಾ ಡೊ ಚಂದ್ರಲೇಖಾ ಡಿಸೋಜಾನ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷಪಣ್ ಘೆತಲ್ಲೆಂ ತರ್ ಫಾ ಮೆಲ್ವಿನ್ ಪಿಂಟೊ ಆನಿ ವಿಲ್ಸನ್ ಕಟೀಲ್ ಹಾಂಣಿ ತಾಂಚೆ ಪ್ರಬಂಧ್ ಮಾಂಡಲ್ಲೆ. ತೆ ಆಮಿ ಹಾಂಗಾಸರ್ ಪರ್ಗಟ್ ಕರ್‍ತಾಂವ್ - ಸಂಪಾದಕ್)

1. ಸುರ್‍ವಿಲಿಂ ಉತ್ರಾಂ

ಕವಿತಾ ಕೆದಳಾ ಉಬ್ಜಾತಾ? ಕೋಣ್ ಎಕ್ಲೊ ಆಪುಣ್ ಇತ್ಲ್ಯಾ ವೆಳಾರ್, ಅಸಲ್ಯಾ ವಿಷಯಾಚೆರ್, ಅಸಲ್ಯಾ ಪ್ರಕಾರಾಚಿ ಕವಿತಾ ಬರಯ್ತಾಂ ಮ್ಹಣ್ ವೆತಾ ತರ್, ಕಾಂಯ್ ತೊ/ತಿ ಕವಿತಾ ಮ್ಹಣ್ ಪ್ರಬಂದ್ ಬರಂವ್ನ್ ತಿರ್‍ಸಿತ್, ಶಿವಾಯ್ ಕವಿತಾ ನ್ಹಂಯ್. ಕವಿತಾ ಆಪ್ಸಿಚ್ ಉಬ್ಜಾಜೆ, ಆನಿ ತಿ ಚಡ್ತಾವ್ ಜಲ್ಮಾನ್ ಕವಿ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾಕ್ ಮಾತ್ರ್ ಉಬ್ಜಾತಾ, ಹರ್‌ಎಕ್ಲ್ಯಾಕ್ ನ್ಹಂಯ್. ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಕವಿ ವಿಲಿಯಮ್ ವರ್ಡ್ಸ್‌ವರ್ತ್ ಹಾಚಿಂ ಉತ್ರಾಂ ಹಾಂಗಾ ಉಲ್ಲೇಕಾಕ್ ಫಾವೊ: “Poetry is a spontaneous overflow of powerful feelings.” (ಕವಿತಾ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಭೊಗ್ಣಾಂ ಹೆಳ್ಕೆ ಭಾಯ್ರ್ ಉಮಾಳ್ಯಾಂನಿ ವ್ಯಕ್ತ್ ಜಾಂವ್ಚಿಂ). ಥೊಡೊ ಅನ್ಬೊಗ್ ಆನಿ ಅಬ್ಯಾಸಾ ದ್ವಾರಿಂ ಕಾಂಯ್ ಬರಿಂ ಪದಾಂ ಬರಯೆತ್, ಕವಿತಾ ನ್ಹಂಯ್ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಆಮಿ ಸಮ್ಜಾಜೆ.

ಕೊಂಕ್ಣೆಚ್ಯಾ ಸಂದರ್‍ಬಾರ್ ದೊತೊರ್ ವಿಲಿಯಮ್ ದ'ಸಿಲ್ವಾ ಹಾಣಿಂ ದಾಕ್ಡ್ಯಾ ಆದಿಂ ಸಾಂಗ್‌ಲ್ಲಿಂ ಉತ್ರಾಂ ತೀಕ್ಶ್ಣ್ ತರ್‌ಯೀ, ಬಹುಷ ಮಂಗ್ಳುರಿ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಕವಿತಾ ಸಂಸ್ರಾ ವಿಶಿಂ ಕಾಂಯ್ ತರ್‌ಯೀ ಸಾಂಗ್ತಾತ್: ಕೆನರಾ ಕೊಂಕಣಿಂತ್ ದೊಗ್‌ಚ್ ಕವಿ. ಕವಿತೆಚೆಂ ಪಾರ್‌ಜಾತ್ ರೊಯ್ಲೊಲೊ ಲುವಿಸ್ ಮಸ್ಕರೇಂಞ್ ಆನಿ ಪಾರಜಾತಾಚೊ ಶಿತಾಡೊ ಕೆಲ್ಲೊ ಚಾ. ಫ್ರಾ. ದೆ ಕೋಸ್ತಾ. ಹೆರ್ ಸಗಳೆ ತಾಂಚೆ ಸಾವಳೆಂತ್ಲೆ ಯಾ ತಾಂಚೆ ಬಗಲೆಚೆ. ಹೆಂ ಒಪ್ವೊಂಚೆಂ ಯಾ ನೆಗಾರ್‍ಚೆಂ ಸಹೃದಯಿಂಕ್ ಸೊಡ್‌ಲ್ಲೆಂ. ಪುಣ್ ಕೊಂಕ್ಣೆಚ್ಯಾ ಸಂದರ್‍ಬಾರ್ ಹೆ ದೋಗ್ ಖಂಡಿತ್ ಶ್ರೇಷ್ಟ್ ಕವಿ ಮ್ಹಣ್ ಕೊಣ್‌ಯೀ ನೆಗಾರ್‍ಚೆ ನಾಂತ್. ತಾಂಚಿ ದೊಗಾಂಯ್ಚಿ ವೆವೆಗ್ಳ್ಯಾ ಸಂಯ್ಬಾಚಿ, ರುಪಾಚಿ ಕವಿತಾ. ಲುವಿಸ್ ಮಸ್ಕರೇಂಞ್ ಏಕ್ ವಿದ್ವಾಂಸಿಕ್ ಕಸೊ ದಿಸ್ತಾ ತರ್, ಚಾ. ಫ್ರಾ. ಜಾನಪದ್ ರಿತಿಚೊ; ಕನ್ನಡಾಂತ್ ಬೇಂದ್ರೆ ಆಸ್‌ಲ್ಲ್ಯಾಬರಿ.

ಜಾಗೃತಿ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಕಿತೆಂ? ಜಾಗ್ವಣ್ ಮ್ಹಣ್ಯೆತ್, ಶಿಕೊಣ್ ಮ್ಹಣ್ಯೆತ್, ಲಿಸಾಂವ್ ಮ್ಹಣ್ಯೆತ್; ಎಕೆ ರಿತಿಚಿ ಕ್ರಾಂತಿ ಮ್ಹಣ್ಯೆತ್. ಪುಣ್ ಬಹುಷ ಜಾಗೃತಿ ಮ್ಹಣ್ತಾನಾ ಚಡಿತ್ ಲಾಗು ಜಾಂವ್ಚೊ ಆರ್‍ಥ್, ವಿವಿದ್ ರಿತಿಂ ಬದ್ಲಾಪ್ ಹಾಡುಂಕ್ ಪೆಚಾಡ್ಚೆಂ. ಕವಿತೆಚ್ಯಾ ಸಂದರ್‍ಬಾರ್ ಉತ್ರಾಂ ದ್ವಾರಿಂ, ಭಾವ್, ತಾಳ್, ಸಂಗೀತಾ ದ್ವಾರಿಂ ಸಮಾಜೆಂತ್ ಬದ್ಲಾಪ್ ಹಾಡ್ಚೆಂ ಪ್ರೇತನ್ ಕರ್‍ಚೆಂ. ಪಿ. ಬಿ. ಶೆಲ್ಲಿಚ್ಯೊ ಕವಿತಾ ಎಕಾ ರಿತಿಂ ಫ್ರೆಂಚ್ ಕ್ರಾಂತಿಕ್ ಕಾರಣ್ ಜಾಲ್ಯೊ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಉತಾರ್ ಆಸಾ.

ತರಿಕೀ ಕವಿತಾ ಆಪ್ಶಿಚ್ ಉಬ್ಜಾತಾ ಮ್ಹಣ್ ಆಮಿ ಜರ್ ಒಪ್ತಾಂವ್, ಪಾತ್ಯೆತಾಂವ್ ತರ್, ಎಕಾ ಕವಿನ್ ಜಾಗೃತಿ ಹಾಡ್ಚ್ಯಾ ಇರಾದ್ಯಾನ್ ಕವಿತಾ ಲಿಕ್ಲ್ಯಾ ಮ್ಹಣ್ ಒಪ್ವೊಂಚೆಂ ಕಶ್ಟಾಂಚೆಂ. ಎಕಾ ಕವಿಚ್ಯಾ ಕವಿತೆ ದ್ವಾರಿಂ ಸಮಾಜೆಂತ್ ಜಾಗೃತಿ ಜಾಲ್ಯಾ ಆನಿ ಬದ್ಲಾಪ್ ಸಾದ್ಯ್ ಜಾಲಾಂ, ಬೋವ್ ಬರೆಂ. ತರಿಕೀ ಏಕ್ ಆಮ್ಕೊ ಉದ್ದೇಶ್ ದವರ್‍ನ್ ಕವಿತಾ ಬರಂವ್ಚೆಂ ತಿತ್ಲೆಂ ಸಲೀಸ್ ನ್ಹಂಯ್.

ಅಸಲ್ಯಾ ಸಂದರ್‍ಬಾರ್ ಚಾ. ಫ್ರಾ. ಚ್ಯಾ ಅಪ್ರತಿಮ್ ಕವಿತೆಂನಿ ಜರೂರ್ ಜಾಗೃತಿಚಿಂ ಕಿಟಾಳಾಂ ತಾಚ್ಯಾ ಆಪೇಕ್ಶೆ ಭಾಯ್ರಚ್ ಉಜಳ್ಳ್ಯಾಂತ್ ತೆಂ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಸಮಾಜೆಚೆಂ ಭಾಗ್ ಮ್ಹಣ್ ಆಮಿ ಮಾಂದಿಜೆ.

ದೊತೊರ್ ವಿಲಿಯಂ ದ'ಸಿಲ್ವಾಂನಿ ಸಾಂಗ್‌ಲ್ಲ್ಯಾಬರಿ, ತಾಚ್ಯೊ ಕವಿತಾ... ಸಾಹಿತ್ಯ ಫುಲಂವಕ ಆನಿ ಮನಾಂ ಉಸಂವಕ ಉಬ್ಜಯಿಲ್ಲ್ಯೊ. ತಾಂತುಂ ಪರಿಸ್ಥಿತೀಕ ಲಾಗುನ್ ಬಾಂದ್‌ಲ್ಲಿ ಗಡ್ ನಾ, ಮೀತ ನಾ ಯಾ ಮೇರ ನಾ..

2. ಚಾ. ಫ್ರಾ. ಚ್ಯಾ ಕವಿತಾ ಸಂಸ್ರಾಚೊ ಸಂದರ್‍ಬ್

ಚಾ. ಫ್ರಾ. ಚ್ಯಾ ಕವಿತಾ ಸಂಸ್ರಾಚೊ ಸಂಪನ್ನ್ ಸಂದರ್‍ಬ್ ೭೦-೮೦ ದಾಕ್ಡ್ಯಾಂಚೊ. ಕವಿತಾ ಪ್ರಕಾರಾಕ್ ಲಗ್ತಿಂ ಹೊ ಸಂದರ್‍ಬ್ ಆಮಿ ಆರ್‍ಥ್ ಕರ್‍ಚೆಂ ಅಧಿಕ್ ಗರ್‍ಜೆಚೆಂ. ಮಂಗ್ಳುರಿ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಸಾಹಿತ್ಯ್ ವಾಚ್ಪ್ಯಾಂಕ್ ತ್ಯಾ ಸಂದರ್‍ಬಾರ್ ಸಾಹಿತ್ಯ್ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಕಾಣ್ಯೊ, ಕಾದಂಬರಿ ಮಾತ್ರ್ ಆವಡ್ತಾಲ್ಯೊ. (ತಿ ಗತ್ ಆಜೂನ್‌ಯೀ ವಿಶೇಸ್ ಕಾಂಯ್ ಸುದ್ರೊಂಕ್ ನಾ; ಖಂಡಿತ್ ಚಡಿತ್ ಚಿಂತಾಜನಕ್ ಜಾಲ್ಯಾ). ಕವಿತಾ ಆಮ್ಚ್ಯಾ ಲೊಕಾಕ್ ತಿತ್ಲ್ಯೊ ಖಾಯ್ಸ್ ನಾತ್‌ಲ್ಲ್ಯೊ. ತಶೆಂ ಕವಿತಾ ಸಾಂಗ್ಡೊ ಪ್ರಕಾರ್ ನಾತ್‌ಲ್ಲೊ ಮ್ಹಣ್ ನ್ಹಂಯ್. ಆಮ್ಚೆಂ ಜಾನಪದ್ ಸಂಗೀತ್ ಖಂಡಿತ್ ಗಿರೇಸ್ತ್ ಆಸ್‌ಲ್ಲೆಂ. ಪುಣ್ ಹೆರ್ ಭಾಸಾಂನಿ, ವಿಶೇಸ್ ಕರ್‍ನ್ ಇಂಗ್ಲಿಶ್, ಹಿಂದಿ, ಕನ್ನಡ, ಮರಾಠಿ ಭಾಸಾಂನಿ ಲೊಕಾಮೊಗಾಳ್ ಜಾಲ್ಲೊ ಕವಿತಾ ಪ್ರಕಾರ್ ಕೊಂಕ್ಣೆಂತ್ (ಮಂಗ್ಳುರಿ ಕೊಂಕ್ಣೆಂತ್) ಥಿರ್ ಕರುಂಕ್ ಪೆಚಾಡ್ಲೆಲಿ ಕೀರ್‍ತ್ ಚಾ. ಫ್ರಾ.ಚಿ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಖಂಡಿತ್ ಚೂಕ್ ಜಾಂವ್ಚಿನಾ. ಹಿಚ್ ಎಕಾ ರಿತಿಂ ತಾಚಿ ಕ್ರಾಂತಿ ಜಾತಾ. ಜರೂರ್, ಗೊಂಯಾಂತ್ ಕವಿತಾ ಪ್ರಕಾರಾಕ್ ಚಡಿತ್ ಖಾಯ್ಸ್ ಆಸೊನ್ ಥಂಯ್ಸರ್ ಸಬಾರ್ ಕವಿ ಲೊಕಾಮೊಗಾಳ್ ಜಾಲ್ಲೆ. ಪುಣ್ ಮಂಗ್ಳುರ್ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಸಾಹಿತ್ಯಾಂತ್ ಲುವಿಸ್ ಮಸ್ಕರೇಂಞಾನ್ ಘಾಲ್ಲಿ ಕವಿತಾ ಬುನ್ಯಾದ್ ಚಾ. ಫ್ರಾ ನ್ ಚಡಿತ್ ಘಟ್ ಕೆಲಿ ಮ್ಹಣಾಜಯ್.

3. ಚಾ. ಫ್ರಾ.ಚ್ಯಾ ಕವಿತೆಂನಿ ಜಾಗೃತಿ

ಚಾ. ಫ್ರಾ.ಚ್ಯಾ ಕವಿತೆಂ ವಿಶಿಂ ಉಲೊವ್ನ್ ಖ್ಯಾತ್ ಕವಿ ಮನೋಹರ್ ರಾಯ್ ಸರ್‍ದೇಸಾಯ್ ಮ್ಹಣ್ತಾ: ತಾಚ್ಯಾ ಕವಿತೆಂನಿ, ಪ್ರಕಾರ್ ಆನಿ ವಿಶಯಾಂನಿ ವಿವಿದತಾ ಆಸೊನ್ ತಾಚ್ಯಾ ವಿಶೇಸ್ ಬೌದ್ದಿಕ್ ಸಕ್ತೆಚಿ ಮೊರ್ ಧೆಕ್ಯೆತ್. ತಾಚ್ಯಾ ಕವಿತೆಂಚೊ ತಾಳ್, ತಾಚಿ ಧಯ್ರಾದಿಕ್ ಸಾಂಕೇತಿಕಾ, ಭಾಷೆಚಿ ಸೂಕ್ಷಿಮ್‌ಕಾಯ್, ಜಿಣ್ಯೆಚೆರ್ ಆನಿ ಆಸ್ ಪಾಸ್ಚ್ಯಾ ಸಂಗ್ತೆಚೆರ್ ತಾಚಿ ತೀಕ್ಷ್ಣ್ ನದರ್, ಆನಿ ವಿಶೇಸ್ ಕರ್‍ನ್ ತಾಚಿ ಸಂವೇದನ್ ಶೀಲತಾಯ್ (ಸೆನ್ಸಿಟಿವಿಟಿ) ಇತ್ಯಾದಿ ಅಸಲ್ಯಾ ತಾಚ್ಯಾ ಸಕ್ತೆಚಿ ರುಜ್ವಾತ್. (ಸರ್‍ದೇಸಾಯ್, 2000).

ಸರ್‍ದೇಸಾಯ್‌ಚ್ಯಾ ಹ್ಯಾ ಉತ್ರಾಂನಿ ಚಾ. ಫ್ರಾ.ಚ್ಯಾ ಕವಿತೆಂಕ್ ಏಕ್ ಪ್ರಸ್ತಾವನ್ಂಚ್ ಆಮ್ಕಾಂ ಮೆಳ್ತಾ. ತಾಚ್ಯಾ ಕವಿತೆಂನಿ ಕಿತೆಂ ಆಸಾ ಕಿತೆಂ ನಾ ಮ್ಹಣ್ ಸೊದ್ಚ್ಯಾಕ್‌ಯೀ ಹರ್ ಏಕ್ ಕವಿತಾ ವಾಚುನ್, ಆಸ್ವಾದ್ ಕರ್‍ನ್, ವಿವಿದ್ ಸಂದರ್‍ಬಾಂನಿ ವಿವಿದ್ ರಿತಿಂ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ್ ಕರ್‍ಚೆಂ ಸಹೃದಯಿಕ್ ಸಾದ್ಯ್.

ತಶೆಂ ಪಳೆಯ್ತಾನಾ ತಾಚ್ಯಾ ಕವಿತೆಂನಿ ವಿವಿದ್ ರಿತಿಚೆ ಜಾಗ್ರತೆಚೆ ವಿಶಯ್ ಉದೆವ್ನ್ ಯೆತಾತ್. ಎಕಾ ರಿತಿಂ ಒಟ್ಟಾರೆ ತಾಣೆಂ ಬುನ್ಯಾದ್ ಘಾಲ್ಲೊ ಕವಿತಾ ಪ್ರಕಾರ್ ಮಂಗ್ಳುರಿ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಸಾಹಿತ್ಯ್ ಪ್ರಕಾರಾಚ್ಯಾ ಸಂದರ್‍ಬಾರ್ ಏಕ್ ಜಾಗ್ರತಿಚ್ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್‌ಯೀ ಸಂಪೆಂ ಜಾಯ್ತ್.

ಒಟ್ಟಾರೆ ತಾಚ್ಯೊ ಕವಿತಾ ಅದ್ಯಯನ್ ಕರ್‍ತಾನಾ ತೀನ್ ಪ್ರಮುಕ್ ಸಂಗ್ತಿಂ ವಿಶಿಂ ಜಾಗ್ರತಿ ಉಟಯಿಲ್ಲೆಂ ದಿಸೊನ್ ಯೆತಾ.

1. ಧರ್‍ಮ್ 2. ರಿತಿ, ರಿವಾಜ್ 3. ಕೊಂಕ್ಣಿ

3.1 ಧರ್‍ಮ್/ಸಮೊಡ್ತ್

ಸಮೊಡ್ತ್, ವಿಶೇಸ್ ಕರ್‍ನ್ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಸಮೊಡ್ತ್, ತ್ಯಾ ಸಮೊಡ್ತಿಂತ್ ಲೊಕಾಚ್ಯಾ ಮುಗ್ದ್‌ಪಣಾಚೊ ಫಾಯ್ದೊ ಉಟಂವ್ಚೆ ಮಣಿಯಾರಿ ಇತ್ಯಾದಿ ವಿಶಯಾಂಚೆರ್ ಚಾ. ಫ್ರಾ.ನ್ ಸಬಾರ್ ಕವಿತಾ ಗುಂತ್ಲ್ಯಾತ್. ಹಾಂಗಾಸರ್ ಚಾ. ಫ್ರಾ.ಕ್ ಕ್ಲೆರಿಕಾಂ ವಿಶಿಂ ತಾತ್ಸಾರ್ ಆಸ್‌ಲ್ಲೊ, ತಾಂಚೆರ್ ತೊ ಉಪ್ರಾಟ್ತಾಲೊ ಅಶೆಂ ಆಮಿ ಫಯ್ಸಲ್ ದಿಂವ್ಚೆಂ ಸಾರ್‍ಕೆಂ ನ್ಹಂಯ್. ದುಬ್ಳ್ಯಾ ಮುಗ್ದ್ ಲೊಕಾಂಕ್ ಧರ್‍ಮಾಚೆ ನಾವಿಂ ಬನಾಂವ್ಚೆ ಮಣಿಯಾರಿ ಚಾ. ಫ್ರಾ.ಚ್ಯಾ ಸಾಹಿತಿಕ್ ಸಂದರ್‍ಬಾರ್ ಖಂಡಿತ್ ಸಬಾರ್ ಆಸ್‌ಲ್ಲೆ ತೆಂ ತಾಚ್ಯಾ ಇತರ್ ಬರ್‍ಪಾಂನಿಂಯೀ ಆಮ್ಕಾಂ ಪಳೆಂವ್ಕ್ ಮೆಳ್ತಾ.

ತಾಚೆ ಭಂವ್ತಿಂ ಘಡೊನ್ ಆಸ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ ಅಸಲ್ಯಾ ಸಂಗ್ತಿಂ ವಿಶಿಂ ತಾಕಾ ನಾಸಮಾಧಾನ್ ಆಸ್‌ಲ್ಲೆಂ. ಧರ್‍ಮ್/ಸಮೊಡ್ತ್ ಗರ್‍ಜೆಚಿ. ತಶೆಂ ಮ್ಹಣ್ ಸಮೊಡ್ತ್ ಎಕ್ಲ್ಯಾಕ್ ಬಂದಡೆಂತ್ ಘಾಲ್ಚೆಂ ಪ್ರೇತನ್ ಕರ್‍ತಾ ತರ್, ತಸಲಿ ಸಮೊಡ್ತ್ ಅರ್ಥಾವೀಣ್ ಜಾತಾ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಚಿಂತಾಪ್ ತಾಚ್ಯಾ ಸಬಾರ್ ಕವಿತೆಂನಿ ಝಳ್ಕಾತಾ.

ದಾಕ್ಲ್ಯಾಕ್ 'ಆದಾಂವ್ ಬಾಪಾನ್ ಖೆಲ್ಲೆಂ ಕಿತೆಂ?' ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾ ಕವನಾಂತ್ಲ್ಯೊ ಆಕ್ರೇಚ್ಯೊ ಪಂಗ್ತಿ: 'ಖೆಲ್ಲೆಂ ತಾಣೆಂ ಶೆಕ್ಡ್ಯಾಂ ಆದಿಂ, ಆಜೂನ್ ಮ್ಹಜಿ ದಾಡೀ ಪೊಡ್ತಾ.' ಆದಾಂವ್ ಬಾಪಾಚ್ಯಾ ಪಾತ್ಕಾಕ್ ಆಜೂನ್‌ಯೀ ಹರ್‌ಎಕ್ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವಾಕ್ ಗುನ್ಯಾಂವ್ಕಾರ್ ಕರ್‍ಚೆಂ ಸಮಾಂಗೀ, ಯಾ ಸಂಯ್ಬಾಚೆಂ ಪಾತಕ್ ಆಯ್ಚ್ಯಾ ಸಂದರ್‍ಬಾರ್ ಹೆರ್ ರಿತಿನ್ ಆರ್ಥ್ ಕರುಂಕ್ ಸಾದ್ಯ್ ನಾಂಗೀ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಚಿಂತಪ್ ಚಾ. ಫ್ರಾ.ಚ್ಯಾ ಹ್ಯಾ ಕವನಾ ದ್ವಾರಿಂ ಉಟೊನ್ ಯೆತಾ.

ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಸಮೊಡ್ತೆಂತ್, ಜಾಂವ್ ಮಂಗ್ಳುರಾಂತ್ ಯಾ ಹೆರ್ ಕಡೆ, ಧರ್‍ಮಾಚ್ಯಾ ನಾಂವಿಂ ಖಂಡಿತ್ ಸಬಾರ್ ಚೂಕಿ ಘಡ್ಲ್ಯಾತ್. ಪುಣ್ ಚೂಕಿ ಒಪುನ್ ಘೆಂವ್ಚ್ಯಾಕ್ ಆಮಿ ಮಸ್ತು ಪಾಟಿಂ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ತಾಚ್ಯಾ ಕವನಾಂನಿ ಜರೂರ್ ವ್ಯಕ್ತ್ ಜಾಲಾಂ.

'ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್' ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾ ಕವನಾಂತ್ ಅಶ್ಯೊ ಪಂಗ್ತಿ ಯೆತಾತ್:

          'ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಹಾತೀಂ ವಾತೀ ಘೆತಾ
           ಬಾವ್ ಲ್ಲಿಂ ಚಾರ್ ಫುಲಾಂ ಘೆತಾ
          ಆನೀ ವಾಟ್ ಭರ್ ಮ್ಹಣಾತ್ ವೆತಾ
          ವೆಗಿಂ ಮರಾ, ಪುರ್‍ತಾಂ ಹಾಂವ್' (ಸೊಂಸ್ಯಾಚೆ ಕಾನ್)

ಸಮೊಡ್ತೆಚ್ಯಾ ಆಂದ್ಳ್ಯಾ ಸಂಗ್ತೆಂ ವಿಶಿಂ ಸವಾಲಾಂ ವಿಚಾರ್‍ಚೆ ಆಮ್ಚೆ ಮದೆಂ ನಾಂತ್ ಮ್ಹಳ್ಳಿ ಬೆಜಾರಾಯ್ ಚಾ. ಫ್ರಾ.ಚಿ.

ಆಮ್ಚಿ ಸಾರ್ ನಾತ್‌ಲ್ಲಿ ಭಕ್ತ್, ಆಮ್ಚೊ ಸಂಕುಚಿತ್ ಸ್ವಬಾವ್, ತಾಚ್ಯಾ ಕಾಂಯ್ ಥೊಡ್ಯಾ ಕವಾನಾಂನಿ ವ್ಯಕ್ತ್ ಜಾಲ್ಯಾ.

          'ಸಾಯ್ಬಿಣಿಚ್ಯಾ ಮೊಗಾನ್ ವಾಟ್ಲೇಕ್ ಪಾವ್ಲೀ ಘಾಲ್ತಾನಾ
          ಮೋಗ್ ಯೀ ಗೆಲೊ, ಪಾವ್ಲೀಯ್ ಗೆಲೀ ಪರತ್ ಯೆಂವ್ಚೀನಾ.'
                    ('ರಾಂದ್ಲೆಂ ರಾಂದಪ್' (ಸೊಂಸ್ಯಾಚೆ ಕಾನ್ ಸಂಗ್ರಹ್))

ಕೆದಾಳಾ ಅನ್ವಾರಾಂ ಆಮ್ಚೆರ್ ಯೆತಾತ್, ಕೆದ್ನಾಂ ಆಮಿ ವಾಯ್ಟಾಂತ್ ಆಸಾಂವ್, ಕೆದ್ನಾಂ ಆಮಿ ಪಿಡೆಂತ್ ಪಡ್ತಾಂವ್ ಆಮ್ಚಿ ಭಕ್ತ್ ಆಪ್ಶಿಚ್ ಚಡ್ತಾ. ದೆವಾ ಕಡೆ ಮಾಗ್ಣೆಂ ಸಿಂತಿಮೆಂತಾಂಚೆಂ ಜಾತಾ. ಪುಣ್ ಕಾರ್‍ಯೆಂ ಜಾಲೆಂ, ದೇವ್‌ಯೀ ನಾಕಾ, ದೆಂವ್ಚಾರ್‌ಯೀ ನಾಕಾ.

ತಾಚ್ಯಾ 'ಸರ್‍ಗಾ ವಯ್ಲಿ ಪಿಂರ್‍ಗಣ್' ಕವಿತೆಂತ್ ಹೆಂ ಬರೆಂಚ್ ಪಿಂತ್ರಾಯ್ಲಾಂ. ಪಾವ್ಸ್ ನಾತ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ ತವಳ್ ಲೊಕಾಚಿ ಹಾಕ್ ಬೊಬ್ ಜಾತಾ, ಮಾಗ್ಣೆಂ ವೊರೆಸಾಂವ್ ಚಡ್ತಾ. ಪುಣ್ ಹ್ಯಾ ವರ್‍ಸಾ ಜೆದ್ನಾಂ ಬರೊ ಪಾವ್ಸ್ ಪಡ್ಲಾ, ಲೊಕಾಕ್ ದೆವಾಚಿ ವಿಸರ್ ಪಡ್ಲ್ಯಾ. 'ಮನಿಸ್ ಜಾಲಾ ಪಾಕಿಸಾಳೊ' ಖಂಡಿತ್ ಚಾ. ಫ್ರಾ.ಚಿ ಏಕ್ ಅಪೂರ್‍ವ್ ಪ್ರತಿಮಾ ಹ್ಯಾ ಕವನಾಂತ್.

ವಿಕ್ಟರ್ ಡಿ' ಸಿಲ್ವಾ ಹಾಣೆಂ ಸಾಂಗ್ಚೆಬರಿ, ಮಂಗ್ಳುರಿ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಕವಿ ಪೈಕಿಂತ್ ಚಾ. ಫ್ರಾ. ಎಕ್ಲೊಚ್ ದೆವಾಕ್ ಮನ್ಶಾ ದಿಷ್ಟಿನ್ ದೆಖ್ಚೊ, ಮನ್ಶಾ ರುಪಾರ್ ತಾಚೆ ಲಾಗಿಂ ಉಲೊಂವ್ಚೊ ತಾಕಾ ಹೆಡಾಂವ್ಚೊ, ತಾಚೆ ಲಾಗಿಂ ಝಗಡ್ಚೊ. ತ್ಯಾ ಖಾತಿರ್ ತೊ ಧಾರ್ಮಿಕ್ ಮನಿಯಾರ್‍ಯಾಂಕ್ ಆನಿ ತಾಂಚ್ಯಾ ಪಾಟ್ಲಾವ್ದಾರಾಂಕ್ ವ್ಹಡ್ ತಕ್ಲೆ ಫಡಾಪಡಿಚೊ ಜಾತಾ. ದೆವಾಚ್ಯಾ ಮನಿಯಾರ್‍ಯಾಂನಿ ಹೆ ಸಮಾಜೆಂತ್ ಆಸಾ ಕೆಲ್ಲ್ಯಾ ಶಿಕ್ಲಾಂಕ್ ಸವಾಲಾಂ ಉಡಯ್ತಾನಾ - ಮಾಗ್ಣೆಂ, ಶಿರಾಂಧರಿಚೊ ಪಾವ್ಸ್, ರಾನಾಂತ್ಲ್ಯಾ ಮಾಂಕ್ಡಾ, ದೇವ್ ಪಳೆತ್ ಆಸಾ, ಆದಾಂವ್ ಬಾಪಾ, ಸವೊ ಉಪದೆಸ್, ಧಾ ಆಂಕ್ವಾರಿ, ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್, ರಾತ್-ರಾತ್ ರಡ್ಲಾಂ, ಜೆಜು ತುಜೆರ್ ಮ್ಹಾಕಾ ಶಿಣ್ ಆಸಾ - ಅಸಲ್ಯಾ ಕವಿತೆಂಚೊ ಉದೆವ್ ಜಾತಾ. (ಡಿ' ಸಿಲ್ವಾ ವಿಕ್ಟರ್, 2003, 11).

'ದೇವ್ ಆನಿ ದೆಂವ್ಚಾರ್' ಕವಿತೆಂತ್ ಚಾ. ಫ್ರಾ. ಮ್ಹಣ್ತಾ, 'ದೆವಾಕ್ ಮಾನ್ ದಿತಾನಾ, ದೆಂವ್ಚಾರಾಕ್‌ಯೀ ಕಾನ್ ದೀಜಯ್. ವ್ಹಯ್ಲ್ಯಾಬಾರ್ ಹೆಂ ಕವನ್ ಏಕ್ ಬ್ಲಾಸ್ಫೆಮ್, ಹೆರೆಟಿಕ್ ಉತರ್ ಕಶೆಂ ದಿಸ್ತಾ ತರ್‌ಯೀ, ಹಾಂತುಂ ಆಸ್‌ಲ್ಲೊ ವ್ಯಂಗ್ಯ್ ಸಮ್ಜಾನಾತ್‌ಲ್ಲ್ಯಾಂನಿ ಆಪಾರ್‍ಥ್ ಕರುಂಕ್ ಸಾದ್ಯ್. ಮನಿಸ್ ಎದೊಳ್‌ಚ್ ದೆಂವ್ಚಾರ್ ಜಾಲಾಸ್ತಾಂ ಕೇವಲ್ ದೆವಾಕ್ ಮಾತ್ರ್ ಪಾತ್ಯೆವ್ನ್ ದೆಂವ್ಚಾರಾಕ್ ಸಾಂಡ್ಚ್ಯಾಂತ್ ಮನ್ಶಾಚೆಂ ದಗಲ್ಬಾಜ್ ಚಾ. ಫ್ರಾ.ಕ್ ದಿಶ್ಟಿಕ್ ಪಡ್ತಾ. ಮನ್ಶಾಚೆಂ ದೆಂವ್ಚಾರ್‌ಪಣ್ ತಾಕಾ ದೆಂವ್ಚಾರಾಚ್ಯಾ ಮೆಳಿಂತ್ ಎಕ್ಟಾಂಯ್ ಕರ್‍ತಾ ಮ್ಹಳ್ಳೊ ಕವಿತೆಚ್ಯಾ ಗರ್‍ಬಾಂತ್ಲೊ ಆರ್‍ಥ್ ಆಮಿ ಸಮ್ಜೊಂಕ್ ಫಾವೊ.

ದೆವಾಕ್ ಬರೆಂ ಆನಿ ವಾಯಟ ಮ್ಹಣ್ ಫರಕ್ ಪಡಟಾ; ಕವೀಕ ಹೊ ಪರಕ ಸೊಡುನ್ ಚಡಟಾನಾ, ಕವಿತಾ ಶಿಜಾತಾ, ದೆಕುನ್ ತೊ ದೆವಾಕ ನಾಡಟಾ ಆನಿ ದೆಂವ್ಚಾರಾಕ ವಡಾಟಾ. (ವಿಲಿಯಂ ದ' ಸಿಲ್ವಾ, cf. ಸೊಂಸ್ಯಾಚೆ ಕಾನ್)

ಜೆಜುಚ್ಯಾ ಜಲ್ಮಾ ದಿಸಾ ಜೆಜುಚೆರ್ ಗುಣ್ಯಾಂವ್ ಲಾಂವ್ಚೊ ಕೇವಲ್ ಚಾ. ಫ್ರಾ.ಕ್ ಮಾತ್ರ್ ಸಾದ್ಯ್ ('ಜೆಜು ಮ್ಹಾಕಾ ತುಜೇರ್ ಶಿಣ್ ಆಸಾ'). ಜೆಜು ವರ್‍ಸಾ ವರ್‍ಸಾ ವಿಲಾಯ್ತಿ ಗೊಟ್ಯಾಂತ್ ಜಲ್ಮೊನ್ ಯೆತಾ, ಪುಣ್ ತ್ಯಾಚ್ ಸಂದರ್‍ಬಿಂ 'ಗತ್ ನಾಸ್ತಾಂ ಬಾಳ್ಕಾಂ ಮೊರ್‍ತಾತ್'. ನಿಜಾಕೀ ಪಳೆಳ್ಯಾರ್ ಹೊ ಶಿಣ್ ಜೆಜುಚೆರ್ ನ್ಹಂಯ್; ಬಗಾರ್ ಸರ್‍ವ್ ವಿಘ್ಣಾಂಕ್ ಕುರ್‍ಡೆ ಜಾವ್ನ್ ಜೆಜುಚೆ ನಾವಿಂ ಮಜಾ ಮಾರ್‍ಚ್ಯಾ ಸ್ವಾರ್‍ಥೀ ಸಂಯ್ಬಾಚೆರ್ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಆಮಿ ಸಮ್ಜಾಜಯ್.

ಕ್ಲೆರಿಕಾಂಚಿ ಥೊಡಿಂ ಥೊಡಿಂ ಕರ್‍ತುಬಾಂಯೀ ಚಾ. ಫ್ರಾ.ಚ್ಯಾ ಕವಿತೆಂಕ್ ಖಾಣ್ ಜಾಲ್ಯಾಂತ್. ಎಕಾ ರಿತಿಂ ಕ್ಲೆರಿಕಾಂವಿಶಿಂ ತಾಕಾ ತಾತ್ಸಾರ್ ಆಸ್‌ಲ್ಲೊಗಾಯ್ ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾ ತಿತ್ಲೊ ತಾಚೊ ಶಿಣ್ ಥೊಡ್ಯಾ ಕವಿತೆಂನಿ ಉಟೊನ್ ದಿಸ್ತಾ. ದಾಕ್ಲ್ಯಾಕ್ 'ಅಧಿಕ್ ವಿಕಾಳ್ ಪ್ರಾಣಿ' ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾ ಕವಿತೆಂತ್ ಪಾದ್ರಿಕ್ 'ಅಧಿಕ್ ವಿಕಾಳ್' ಮ್ಹಳ್ಳೆಬರಿ ಪಿಂತ್ರಾಯ್ಲಾಂ. ಸರೊಪ್ ಆನಿ ಪಾದ್ರಿ ಸಾಂಗಾತಾ ಮೆಳ್ತಾನಾ ಅಧಿಕ್ ವಿಕಾಳ್ ಪಾದ್ರಿಕ್ ದೊಳೆ ಧಾಂಪುನ್ ಮಾರ್‍ಲೊ. ಹ್ಯಾ ಕವಿತೆಚೊ ಸಾರ್ ವರವ್ನ್ ಪಳೆತಾನಾ ಖಂಯ್ಚ್ಯಾ ಸಂದರ್‍ಬಾರ್ ಹಿ ಕವಿತಾ ಬರಯ್ಲ್ಯಾ ತೆಂ ಸಮ್ಜಾನಾಸ್ತಾಂ ಹ್ಯಾ ಕವಿತೆ ವಿಶಿಂ ಫಯ್ಸಲ್ ಉಡಂವ್ಚೆಂ ಕಶ್ಟ್ ಜಾತಾ. ಜಾಂವ್ಕ್ ಪುರೊ ಚಾ. ಫ್ರಾ.ಕ್ ಕ್ಲೆರಿಕಾಂವಿಶಿಂ ವಯುಕ್ತಿಕ್ ಬೆಜಾರಾಯೆಚೊ ಅನ್ಬೊಗ್ ಜಾಲಾ, ಜೊ ತಾಣೆಂ ಹ್ಯಾ ಕವಿತೆ ದ್ವಾರಿಂ ಪಿಂತ್ರಾಯ್ಲಾ. (ಬಿಸ್ಪ್ ಸಾಯ್ಬಾಕ್ 'ಬೀಪ್ ಸಾಯ್ಬ್' ಮ್ಹಣ್ ತಾಣೆಂ ಎಕಾ ಕವಿತೆಂತ್ ವೊಲಾಯಿಲ್ಲೆಂಯೀ ಆಸಾ.)

ಸೆವಕ್, ಚಾಕೊರ್, ಗೊವ್ಳಿ ಕಶೆ ಜಾಯ್ಜಯ್ ಆಸ್‌ಲ್ಲೆ ಮಣಿಯಾರಿ, ಕ್ಲೆರಿಕ್ ಉಂಚ್ಲ್ಯಾ ಮಾನಾಕ್ ಆಂವ್ಡೆತಾತ್ ಆನಿ ಸಾದ್ಯಾ ಲೊಕಾ ಥಾವ್ನ್ ಸಮ್ಮಾನ್ ಆಪೇಕ್ಶಿತಾತ್ ಯಾ ಹೆರಾಂ ಪ್ರಾಸ್ ತಾಂಕಾಂ ಅನಾವಶೆಂ ಅಧಿಕ್ ಮಾನ್, ಸಮ್ಮಾನ್ ಜಾತಾತ್; ತಶೆಂಚ್ ಭಾವಾಡ್ತಾಚ್ಯಾ ನಾಂವಾನ್ ಮುಗ್ದ್ ಲೊಕಾಕ್ ಭೆಶ್ಟಾಂವ್ಚೆಂ ಇತ್ಯಾದಿ ಚಾ. ಫ್ರಾ.ಚ್ಯಾ ಸಂದರ್‍ಬಾರ್ ಚಾಲ್ತೆರ್ ಆಸ್‌ಲ್ಲೊ ವಿಶಯ್. ಹ್ಯಾ ಸರ್‍ವಾ ವಿಶಿಂ ಚಾ. ಫ್ರಾ.ಚ್ಯಾ ಕವನಾಂನಿ ನಾಜೂಕ್ ವಿಮರ್‍ಸೊ ಆಸಾ. ತಾಚಿ 'ಘಾಂಟಿ ಕಿತ್ಯಾಕ್ ವಾಜ್ತಾತ್' ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾ ಕವಿತೆಂತ್ ಅಸಲೆಂ ವ್ಯಂಗ್ಯ್ ಆಮಿ ದೆಕ್ಯೆತ್. ಅಧಿಕಾರ್ ಚಡ್ ಆಸ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ ತೆಕಿದ್ ಘಾಂಟಿ ಚಡ್ ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾ ಥಂಯ್ ವ್ಹಡ್ ತಮಾಸೊಚ್ ಚಾ. ಫ್ರಾ. ಉಟಯ್ತಾ.

3.2 ರಿತಿ, ರಿವಾಜಿ

ಆಮ್ಚ್ಯಾ ಸಮಾಜೆಂತ್ಲ್ಯಾ ಕಾಂಯ್ ಥೊಡ್ಯಾ ರಿತಿ, ರಿವಾಜಿ, ಸಂಸ್ಕ್ರತೆವಿಶಿಂ ಎಕಾ ಥರಾಚಿ ಜಾಗ್ರತಿ ಚಾ. ಫ್ರಾ.ಚ್ಯಾ ಕವನಾಂನಿ ಆಮಿ ದೆಕ್ಯೆತ್. ಕಸೊ ಚಾ. ಫ್ರಾ. ಆಮ್ಚ್ಯಾ ಸಂಸ್ಕ್ರತಿ, ರಿತಿ, ರಿವಾಜೆಚೊ ವಕ್ತಾರ್ ಜಾವ್ನ್ ಆಮ್ಚ್ಯಾ ದಿಶ್ಟಿಕ್ ಯೆತಾಗೀ ತಸೊಚ್ ಥೊಡ್ಯಾ ಥೊಡ್ಯಾ ಅರ್ಥಾವೀಣ್ ರಿವಾಜೆಂಚಿ ಠೀಕಾಯೀ ತಾಚ್ಯಾ ಕವನಾಂನಿ ಆಮಿ ದೆಕ್ಯೆತ್. ಹ್ಯಾ ಸಂದರ್‍ಬಾರ್ ವಿಕ್ಟರ್ ಡಿ' ಸಿಲ್ವಾಚ್ಯಾ ಉತ್ರಾಂಚೊ ಹಾಂಗಾ ಉಲ್ಲೇಕ್ ಕರ್‍ಯೆತ್: (ಚಾ. ಫ್ರಾ.) ಆಪ್ಣಾಚಿಂ ಪಾಳಾಂ ಮುಳಾಂ ಹುಮ್ಟಿಲ್ಯಾ ಬಗಾರ್ ರಾಂವ್ಚೊನಾ. ಚಾ. ಫ್ರಾ. ಜಲ್ಮಾನ್ ಬಂಡುಕೋರ್ ಆಸುನ್ ಸಯ್ತ್, ಸಮಾಜೆಕ್ ಝಡ್ಪುನ್ ಝಡ್ಪುನ್ ಹಾಲಯ್ತ್ ಆಸ್ತಾ. (ಡಿ' ಸಿಲ್ವಾ ವಿಕ್ಟರ್, 2003, 11)

ಹ್ಯಾ ದಿಶಿಂ ಚಾ. ಫ್ರಾ.ಚ್ಯಾ ಥೊಡ್ಯಾ ಕವನಾಂಚೆ ದಾಕ್ಲೆ ಆಮಿ ಹಾಂಗಾ ದಿವ್ಯೆತ್.

'ದರ್‍ಯಾಕ್ ಉಜೊ ಪೆಟ್ಲಾ', 'ಕಾಳ್ಜಾಂತ್ ದವರ್', 'ಆನ್ ಹಾಂವ್ ಆನಿ ಮ್ಹಜೊ ಪೂತ್', 'ರೊಜಿಬಾಯೆಕ್ ಕಾಪ್ಡಾಂ ನಾಂತ್', 'ಹಾಡ್ ಚೆಡ್ವಾ ಬುಡ್ಕುಲೊ', 'ದಿವೊಡ್ ಆನಿ ದೊರಿ' ಇತ್ಯಾದಿ ಕವನಾಂನಿ ಅಸಲೆ ವಿಷಯ್ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತ್ ಜಾಲ್ಲೆ ಆಮಿ ಪಳೆವ್ಯೆತ್.

ಆನ್ಯೇಕಾ ಕುಶಿನ್ ರಿವಾಜೆ ವಿಶಿಂ ತಾಚೊ ಹುಸ್ಕೊಯೀ ಆಮ್ಕಾಂ ದಿಸ್ತಾ. ದಾಕ್ಲ್ಯಾಕ್ 'ಫೆಸ್ತಾಂ' ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾ ಕವನಾಂತ್ ಫೆಸ್ತಾಂಚೆ ನಾವಿಂ ಜಾಂವ್ಚೊ ಆಮ್ಚ್ಯಾ ರಿವಾಜೆಂಚೊ ಅತ್ಯಾಚಾರ್ ಕಸ್ಲೊ ತೊ ಚಾ. ಫ್ರಾ. ಬರೆಂಚ್ ಪಿಂತ್ರಾಯ್ತಾ. 'ಉತ್ರಾ ನಾದಾಕ್ ಗುಳಿ ಮಾರಾತ್, ಝಮಾಝಮ್ ರಿವಾಜ್ ಪಾಳಾತ್' ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾ ತಾಚ್ಯಾ ವ್ಯಂಗ್ಯ್ ಉತ್ರಾಂನಿ ಲಿಪೊನ್ ಆಸ್ಚೊ ಹುಸ್ಕೊ ಸಹೃದಯಿಕ್ ಪಳೆಂವ್ಕ್ ಮೆಳ್ತಾ.

'ಹಾಡ್ ಚೆಡ್ವಾ ಬುಡ್ಕುಲೊ' ಕವನಾಂತ್ ಮೊಗಾ ವರ್‍ತಿ ರಿವಾಜ್ ಆಸೊಂಕ್ ಸಾದ್ಯ್ ನಾ, ಆಸೊಂಕ್ ನಜೊ ಮ್ಹಳ್ಳೊ ಭಾವ್ ವೆಕ್ತ್ ಜಾಲಾ. ಜರ್ ಚೆಡ್ಯಾ, ಚೆಡ್ವಾಚೆಂ 'ಉತರ್ ಜಾಲಾಂ ಕಾಜ್ಚಾ ಮೊಳ್ಯಾಂತ್' ಥಂಯ್ಸರ್ ರಿವಾಜೆಂಚಿ ಗಡ್ ಆಸ್ಚಿ ಕವಿಕ್ ಸಾರ್‍ಕಿ ದಿಸಾನಾ. ತರಿಕೀ ರಿವಾಜೆ ಮುಕಾರ್, 'ದಸ್ತುರಾಂಚೆ ಪಾಜೆ ಮುಖಿಂ' ಮೋಗ್ ಜಮ್ಲೊನಾ ಮ್ಹಳ್ಳಿ ದೂಕ್ ಹ್ಯಾ ಕವನಾಂತ್ ಉಮಾಳೊನ್ ಯೆತಾ.

ಸರ್‍ದೇಸಾಯಿನ್ ಸಾಂಗ್ಚೆಬರಿ, ಜಿಣ್ಯೆಚ್ಯಾ ಅಧೋಗತಿ ವಿಶಿಂ ಎಕಾ ರಿತಿಚಿ ಅತೃಪ್ತಿ ತಾಚ್ಯಾ ನಾಟಕಾಂನಿ ಆನಿ ಕವಿತೆಂನಿ ಆಮ್ಕಾಂ ಝಳ್ಕಾತಾ.

3.3 ಕೊಂಕ್ಣಿ

ಕೊಂಕ್ಣಿ ಭಾಸ್, ಸಂಸ್ಕ್ರತೆಚೊ ಅಪಾರ್ ಹುಸ್ಕೊ ತಾಚ್ಯಾ ಕವನಾಂನಿ ಗಡ್ ಮೀತ್ ನಾಸ್ತಾಂ ವಾಳ್‌ಲ್ಲೊ ದಿಸ್ತಾ. ತಾಚ್ಯಾ ಕಾಲಾರ್‌ಚ್ ಕೊಂಕ್ಣೆಚ್ಯಾ ನಾಂವಾನ್ ಘಡ್ಚಿಂ ಅತರ್‍ವಾಣಾಂ ಸರ್‍ವ್ ತಾಚ್ಯಾ ಕವಿತೆಂನಿ ವೆಕ್ತ್ ಜಾಲ್ಯಾಂತ್. ಅಯ್ಚ್ಯಾ ಸಂದರ್‍ಬಾರ್ ಅಸಲೊ ಹುಸ್ಕೊ ಅನಿವಾರ್‍ಯ್ ಕಸೊ ದಿಸಾತ್. ಪುಣ್ ಚಾ. ಫ್ರಾ.ಚ್ಯಾ ಕವಿತಾ ಸಂಸ್ರಾಚ್ಯಾ ಸಂದರ್‍ಬಾರ್ ಹೊ ಹುಸ್ಕೊ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕ್ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಹ್ಯೊ ಕವಿತಾ ವಾಚ್ತಾನಾ ಆಮಿ ಸಮ್ಜಾಯೆತ್.

'ದಿಸಾ ನಾತ್‌ಲ್ಲೆ' ಕವಿತೆಂತ್ ಹೊ ಹುಸ್ಕೊ ಶಿಣ್ ಜಾವ್ನ್ ಕಠೀಣ್ ಉತ್ರಾಂ ಸವೆಂ ಉಜಾರ್ ಜಾತಾ:

          'ಆಮ್ಚೆ ಭಾಶೆಂತ್
          ಉತ್ರಾಂ ಮೆಳಾನಾಂತ್ ಮ್ಹಣ್
          ಇಂಗ್ಲೆಜ್ ಕುಲ್ಯಾಂಚೆರ್
          ಸೊಂಡಿಯೊ ಘಾಸ್ಚೆ...'

ಹಾಂಗಾಚಿಂ ಉತ್ರಾಂ ಉಪ್ರಾಟಿಂ ಕಶಿಂ ದಿಸ್ತಿತ್ ತರ್‌ಯೀ, ಆಕ್ರೇಕ್ ಇಂಗ್ಲೆಜ್ ಭಾಶೆಚ್ಯಾ ವಿಪ್ರೀತ್ ಮೊಗಾನ್ ಕೊಂಕ್ಣೆಚೊ ಬೆಪಾರ್‍ವಾ ಕರ್‍ಚ್ಯಾಂ ವಿಶಿಂ ತೊ ಉಪ್ರಾಟ್ತಾ. ತಶೆಂ ಮ್ಹಣ್ ಹೆರ್ ಭಾಸೊ ನಾಕಾ ಮ್ಹಣ್ ತೊ ಖಂಯ್ಸರ್‌ಯೀ ಸಾಂಗಾನಾ. ಹೆರ್ ಭಾಸೊ ಆಪ್ಣಾಯ್ತಾನಾ ಕೊಂಕ್ಣೆಕ್ ನೆಗಾರ್‍ಚೆಂ ಮಾತ್ರ್ ತಾಕಾ ಸಾರ್‍ಕೆಂ ದಿಸಾನಾ.

ಕೊಂಕ್ಣಿ ಕವಿ ವಿಶಿಂಯೀ ಸಮಾಜೆನ್ ಕರ್‍ಚಿ ನಿರ್ಲಕ್ಶಾ 'ಚಾರ್ ಚವ್ಗಾಂ ಮಾನ್ ನಾ' ಕವಿತೆಂತ್ ಮಾರ್‍ಮಿಕ್ ರಿತಿಂ ಪ್ರಕಟ್ ಜಾತಾ.

          'ಕೊಂಕಣಿಚೊ ಕವೀ ಹಾಂವ್ ಜಾತಾತ್ ಮ್ಹಜೀಂ ಸೊಬಾಣಾಂ
          ಮರ್ ಚೇ ಆದೀಂ ಕರೀತ್ ಆಸಾತ್ ಮಡ್ಯಾಚೆರೀ ರುದಾನಾಂ
               ತರ್ ಯೀ ಬಾಬಾ ಆಯಾತ್ ಮ್ಹಾಕಾ
               ಜೆವ್ಣಾಕ್ ಕೆದೀಂ ಪಾನ್ ನಾ
               ಚಾರ್ ಚವ್ಗಾಂ ಮಾನ್ ನಾ' (ಸೊಂಸ್ಯಾಚೆ ಕಾನ್)

ಕೊಂಕ್ಣಿ ಬರವ್ಪ್ಯಾಂನಿ, ವಿಶೇಸ್ ಕರ್‍ನ್ ಕವಿನ್, ಸಮಾಜೆಂತ್ ಮಾನ್ ಅಪೇಕ್ಸುಂಚೊ ಸಾರ್‍ಕೊ ನ್ಹಂಯ್, ತಸಲೊ ಮಾನ್ ತಾಕಾ/ತಿಕಾ ಮೆಳ್ಚೊ ಬೋವ್‌ಚ್ ಅಪ್ರೂಬ್ ಮ್ಹಳ್ಳಿ ದೂಕ್ ಹಾಂಗಾಸರ್ ಆಸಾ. ಹಿ ದೂಕ್ ಎಕಾ ರಿತಿಂ ಕವಿಚಿ ವಯುಕ್ತಿಕ್ ದೂಕ್ ಮ್ಹಣ್ ಆಮಿ ಚಿಂತ್ಚೆಂ ಸಾರ್‍ಕೆಂ ನ್ಹಂಯ್. ಕವಿತೆಚೊ ಖಾಯ್ಸ್ ತಿತ್ಲೊ ನಾತ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಸಮಾಜೆಂತ್ ಕವಿಕ್ ಮಾನ್ ಮೆಳ್ಚೆ ಸಂದರ್‍ಬ್‌ಯೀ ಚಡ್ ನಾತ್‌ಲ್ಲೆ ತೆಂ ಆಮಿ ಅರ್ಥ್ ಕರ್‍ಚೆಂ ಗರ್‍ಜ್.

4. ಚಾ. ಫ್ರಾ. ಚ್ಯಾ ಜಾಗ್ರತೆಚೊ ಒಟ್ಟಾರೆ ಫಳ್

ಆಪ್ಣೆ ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಕವಿತೆಂನಿ ಉಜಯಿಲ್ಲ್ಯಾ ಜಾಗ್ರತೆ ದ್ವಾರಿಂ ಎಕಾ ರಿತಿಚಿ ಕ್ರಾಂತಿ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಸಮಾಜೆಂತ್ ಜಾತೆಲಿ ಮ್ಹಳ್ಳೀ ಭ್ರಮಿದ್ ಖಂಡಿತ್ ಚಾ. ಫ್ರಾ.ಕ್ ನಾತ್‌ಲ್ಲಿ. ತಶೆಂ ಪಳೆಂವ್ಕ್ ಗೆಲ್ಯಾರ್ ಕ್ರಾಂತಿ ಕರುಂಕ್ ಮ್ಹಣ್ ಕೊಣ್ ಯೀ ಬರಯ್ನಾ. ಚಡ್ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಪದಾಂ ಬರಯ್ತಿತ್. ಜಾಂವ್ಕ್ ಚಾ. ಫ್ರಾಚ್ಯಾ ಥೊಡ್ಯಾ ಕವನಾಂನಿ ಕಮುನಿಸ್ಟ್ ಚಿಂತ್ಪಾಚೊ ಪ್ರಬಾವ್‌ಯೀ ಆಮಿ ದೆಕ್ಯೆತ್. ತಶೆಂ ಹಾಂಗಾಸರ್ ತಾಚ್ಯಾ ಜಾಗ್ರತೆಚೊ ಒಟ್ಟಾರೆ ಫಳ್ ಆಮಿ ತಜ್ವೀಜ್ ಕೆಲ್ಯಾರ್ ಕಾಂಯ್ ಸಹೃದಯಿಂ ಮದೆಂ ತರ್‌ಯೀ ಅಸಲಿ ಜಾಗ್ರತಿ ಜರೂರ್ ವಾಳ್ಳ್ಯಾ ತೆಂ ನೆಗಾರುಂಕ್ ಜಾಯ್ನಾ.

ತರ್ ಏಕ್ ಸವಾಲ್ ಉಟ್ತಾ, ಚಾ. ಫ್ರಾ.ಚ್ಯಾ ಹ್ಯಾ ಸರ್‍ವ್ ಮಿನತೆಚೊ ಫಾಯ್ದೊ ಕಸಲೊ? ಹಾಂವೆಂ ಎದೊಳ್‌ಚ್ ಸಾಂಗ್‌ಲ್ಲ್ಯಾಬರಿ ಏಕ್ ಕವಿ ಕಸಲೊಯೀ ಉದ್ದೇಶ್ ಮತಿಂತ್ ದವರ್‍ನ್ ಕವಿತಾ ರಚುಂಕ್ ವೆತಾ ಮ್ಹಣ್ಚ್ಯಾಕ್‌ಯೀ 'ಆನಿ ಸಾದ್ಯ್ ನಾ' ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಭಗಾಪ್ ಉದೆತಾನಾ ಉತ್ರಾಂ ಆಪ್ಶಿಂಚ್ ವಾಳೊನ್ ಕವಿತೆಚೊ ಕಾಟ್ ಜೆದ್ನಾಂ ಫುಟ್ತಾ ತೆದ್ನಾಂ ಕವಿಚೊ ಜಲ್ಮ್ ಜಾತಾ. ಹ್ಯಾ ದಿಶಿಂ ಚಾ. ಫ್ರಾ.ಕ್‌ಯೀ ವಿಶೇಸ್ ಕಾಂಯ್ ಆಪೇಕ್ಶಾ ನಾತ್‌ಲ್ಲಿ ತೆಂ ಜರೂರ್ ಆಮ್ಕಾಂ ಕಳ್ತಾ. 'ಕಾಳ್ಜಾಂತ್ ದವರ್' ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾ ಕವನಾಂತ್ ಚಾ. ಫ್ರಾ.ನ್ ಸಾಂಗ್ಚೆಬರಿ ತೊ ಆಪೇಕ್ಶಿತಾ ಆಪ್ಣಾಕ್ ಆನಿ ಆಪ್ಣಾಚ್ಯಾ ಕವಿತೆಕ್ ಸಹೃದಯಿನ್ 'ಕಾಳ್ಜಾಂತ್ ದವರ್‍ಲ್ಯಾರ್' ಪುರೊ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ.

ಆಪುಣ್ ಏಕ್ ಕವಿ ಜಾವ್ನ್ ಖಂಯ್ ರಾವ್ತಾಂ ತೆಂ 'ಖಂಯ್ ಪುರ್‍ಲಾ ಕವೀಕ್' ಕವನಾಂತ್ ಆಮ್ಕಾಂ ದಿಶ್ಟಿಕ್ ಪಡ್ತಾ:

          'ಜೆದ್ವಾಂ ಸಂಧ್ಯಾ ಮಾರುತ್ ಹಳೂ ವೊಳ್ಳೊ
          ಕೊನ್ಶಾಕ್ ಸುಕೊ ಚಿವೊ ಧಲ್ಲೊ
          ಥಂಯ್ ಕಾವ್ಯಜೋಶ್ ಮಾತ್ಯೇಕ್ ಭುಲ್ಲೊ
          ಹಾಂ! ಹಾಂಗಾ ಪುರ್ಲಾ ಕವೀಕ್' (ಸೊಂಸ್ಯಾಚೆ ಕಾನ್)

ಆಪುಣ್ ಏಕ್ ಕವಿ ಜಾವ್ನ್ ಕವಿತೆಬರಿ ಜಿಯೆವ್ನ್ ಮೊರೊಂಕ್ ಆಪೇಕ್ಶಿತಾ ಚಾ. ಫ್ರಾ. ಶಿವಾಯ್ ಹೆರ್ ಕಸಲೆಂಚ್ ನ್ಹಂಯ್. ತಶೆಂ ಮೊರ್‍ತಾನಾಂಯ್ ಅಸಲ್ಯಾಚ್ ವಾತಾವರಣಾಂತ್ ಆಪ್ಣಾಕ್ ಎಕ್ಟಾಂಯ್ ಕರಾ ಮ್ಹಳ್ಳೊ ಉಲೊ ತೊ ದಿತಾ.
ಏಕ್ ಮಾತ್ರ್ ಹಾಂಗಾಸರ್ ಸಹೃದಯಿನ್ ಒಪುನ್ ಘೆಜಯ್. ಸರ್‌ದೇಸಾಯಿನ್ ಸಾಂಗ್ಚೆಬರಿ ಚಾ. ಫ್ರಾ.ಚಿ ಕವಿತಾ ಕೇವಲ್ ಚಿಂತಪ್ ವ್ಯಕ್ತ್ ಕರ್‍ತಾ ಮಾತ್ರ್ ನ್ಹಂಯ್; ತಾಚಿ ಮನೋಸ್ಥಿತಿಯೀ ವ್ಹಯ್.

ಖಂಯ್‌ಗೀ ಏಕ್ ಕಡೆ ಚಾ. ಫ್ರಾ.ಚಿ ಕವಿತಾ ಸಾದ್ಯಾಂಕ್ ತಶೆಂಚ್ ಜಾಣ್ತ್ಯಾಂಕ್ ಜಾಗ್ರತೆಚೊ ಚಿಮ್ಟೊ ಕಾಡ್ತಾ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ನೆಗಾರುಂಕ್ ಜಾಯ್ನಾ. ಅನಿಲ್ ಪಿಂಟೊನ್ ಸಾಂಗ್ಚೆಬರಿ, ಸಬಾರ್ ಬಳಾದಿಕ್ ಸಕ್ತ್ಯಾಂಕ್ ಆನಿ ಆಚರಣಾಂಕ್ ಸವಾಲ್ ಉಡವ್ನ್ ಉಂಚ್ಲೆಂ ವಿಮರ್‍ಶಾತ್ಮಕ್ ಸಂವೇದನ್ ರುತಾ ಕೆಲ್ಲೆಂ ಚಾ. ಫ್ರಾ.ಚೆಂ ಸಾದನ್. (ಪಿಂಟೊ, 85)

ತರಿಕ್‌ಯೀ ಚಾ. ಫ್ರಾ.ನ್ಂಚ್ 'ಆಬೊಲ್ಯಾಚೊ ರಂಗ್' ಕವಿತೆಂತ್ ಸಾಂಗ್ಚೆಬರಿ ಆಪ್ಣಾ ಭಿತರ್ ಆಸ್‌ಲ್ಲೊ ಸೊರ್‍ಮುನ್ ಭಾಯ್ಲ್ಯಾನ್ ಫಾಂಕಂವ್ಕ್ ತಾಕಾ ಸಾದ್ಯ್ ಜಾಂವ್ಕ್ ನಾ. ಭಿತರ್ ಸೊರ್‍ಮುನ್ ದವರುನ್ ಭಾಯ್ಲ್ಯಾನ್ ಆಪುಣ್ ಕುಲ್ಕುಲ್ತಾಂ ಮ್ಹಳ್ಳಿ ಸ್ಥಿತಿ ಒಪುನ್ ಘೆಂವ್ಚೆಂ ತಾಕಾ ಕಶ್ಟಾಂಚೆಂ ಜಾತಾ. ದೆಕುನ್ಂಚ್ ಆಬೊಲ್ಯಾಕ್ ಪಳೆತಾನಾ, ತಾಚೊ ರಂಗ್ ದೆಕ್ತಾನಾ ಕವಿಕ್ ಚಡಿತ್ ಜಳ್ತಾ.

5. ಸಮಾಪ್ತಿ

ಕೆದಾಳಾ ಕಾಳ್ಜಾಚೆ ಉಮಾಳೆ ಹೆರ್ ಪ್ರಕಾರಾಂನಿ ಲಿಕುಂಕ್ ಅಸಾದ್ಯ್ ತೆದಾಳಾ ಉದೆಂವ್ಚಿ ಕವಿತಾ. ಕವಿತೆಂತ್ ಸಾಂಗ್ಚೆಂ ತೆಂ ಹೆರ್ ಪ್ರಕಾರಾಂನಿ ತ್ಯಾಚ್ ಪರಿಣಾಮಾನ್ ಸಾಂಗ್ಚೆಂ ಅಸಾದ್ಯ್ ತರ್ ಮಾತ್ರ್ ತಿ ಕವಿತಾ ಜಾತಾ. ಚಾ. ಫ್ರಾ.ಚ್ಯೊ ಚಡ್ತಾವ್ ಕವಿತಾ ಹ್ಯಾ ಸಂಯ್ಬಾಚ್ಯೊ. ವಿಶೇಸ್ ಕರ್‍ನ್ ಜಾಗೃತಿಚೆಂ ಕಿಟಾಳ್ ಉಟಂವ್ಚ್ಯೊ ಕವಿತಾ, ಕವಿತಾ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾನ್ಂಚ್ ಆಮ್ಚ್ಯಾ ಶಿಂತಿದೆಚ್ಯಾ ಪೊಂತಾರ್ ಕಾಂಯ್ ಥೊಡೊ ಪರಿಣಾಮ್ ಹಾಡ್ತಾತ್.

ತಶೆಂ ಮ್ಹಣ್ ತಾಚ್ಯಾ ಕವಿತೆ ದ್ವಾರಿಂ ಉಬ್ಜಾಲ್ಲಿ ಜಾಗೃತಿ ಕಸಲಿ? ಮೆಜುಂಕ್ ಯಾ ತುಕುಂಕ್ ಮೆಳ್ಚ್ಯಾ ತಸಲಿ ಕಾಂಯ್ ನ್ಹಂಯ್. ತಸಲೊ ಉದ್ದೇಶ್‌ಯೀ ತಾಚೊ ನ್ಹಂಯ್ ಆಸ್‌ಲ್ಲೊ. ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮಾ ದ್ವಾರಿಂ ಬದ್ಲಾವಣ್ ಆಪೇಕ್ಸುಂಚೆಂ ವಾಜ್ಬಿ. ಸಾಹಿತಿಕ್, ವಿಶೇಸ್ ಕರ್‍ನ್ ಕವಿಕ್ ತಸಲಿ ಬಂದಡ್ ನಾ. ಕವಿ ಬರಯ್ತಾ ತರ್ ತಾಕಾ ಬರಯ್ನಾಸ್ತಾಂ ರಾಂವ್ಚೆಂ ಅಸಾದ್ಯ್ ದೆಕುನ್ ತೊ ಬರಯ್ತಾ. ತ್ಯಾ ಕವಿತೆ ಥಾವ್ನ್ ಸ್ಫೂರ್‍ತಿ ತುಮಿ ಜೊಡ್ತಾತ್, ಜಿಣ್ಯೆಕ್ ಕಾಂಯ್ ಲಿಸಾಂವ್ ಪಳೆತಾತ್, ತಿ ಕವಿತಾ ಅನ್ಯೇಕಾ ಸ್ಥರಾರ್ ಸುಫಳ್ ಜಾಲಿ ತಿತ್ಲಿಚ್. ಪುಣ್ ತಶೆಂ ಕಾಂಯ್ ನಾಸ್ತಾನಾಂಯೀ ಜರ್ ಚಾ. ಫ್ರಾ.ಚ್ಯೊ ಕವಿತಾ ಅಮ್ಕಾಂ ಆವಡ್ಲ್ಯಾತ್ ತ್ಯೊ ಮೊಲಾದಿಕ್ ಮ್ಹಣ್ಂಚ್ ಆರ್‍ಥ್.

ತರಿಕೀ ದೊತೊರ್ ದ' ಸಿಲ್ವಾ ಹಾಣಿಂ ಸಾಂಗ್ಚೆಬರಿ, ಮಂಗ್ಳುರಿ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವಾಂಕ್ ಕವಿತಾ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಕಿತೆಂ ಮ್ಹಣ್ ಶಿಕಯಿಲ್ಲಿ ಕೀರ್‍ತ್ ಚಾ. ಫ್ರಾ.ಚಿ. ತಿಚ್ ತಾಚಿ ವ್ಹಡ್ ಜಾಗೃತಿ.

ಸೂಚಿ:

1. 1990 ತ್ ಪ್ರಗಟ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾ ಚಾ.ಫ್ರಾ.ಚ್ಯಾ 'ಸೊಂಸ್ಯಾಚೆ ಕಾನ್' ಕವಿತಾ ಸಂಗ್ರಹಾಚ್ಯಾ ಪ್ರಸ್ತವನಾಂತ್ ಸಾಂಗ್ ಲ್ಲಿಂ ಉತ್ರಾಂ. (ಪಾನ್ vi).
2. 'ಸೊಂಸ್ಯಾಚೆ ಕಾನ್', ಪಾನ್ vi
3. ದಾಕ್ಲ್ಯಾಕ್ ತಾಚಿಂ ಬರ್‍ಪಾಂ: ನಾಗ್ಡೆಂ ನತಾಲ್, ಜೆಜು ಮೊರಾನಾ, ಪೊರ್ನೆಂ ಸಾಂತ್ ತರ್ನೆ ಜಾತಾತ್ ಇತ್ಯಾದಿ (cf. ಪಣ್ತೆಚಿ ಪಲಿ)
4. Cf. Pinto Anil,ಪಾನ್ 77.
5. ಅಸಲೆಂ ಚಿಂತಪ್ ತಾಚ್ಯಾ ಹೆರ್ ಬರ್‍ಪಾಂನಿಂಯೀ ಆಮಿ ದೆಕ್ಯೆತ್. ದಾಕ್ಲ್ಯಾಕ್ 'ಅಮ್ಚ್ಯಾ ಭಾಶೆಚಿ ದೆಸ್ವಾಟ್', ಪಣ್ತೆಚಿ ಪೆಲಿ, ಪಾನ್ 3-9.
 ೬. 'ಸಂಸಾರಾಚ್ಯಾ ಮಾತ್ಯಾರ್', 'ಜೆಜು ಮ್ಹಾಕಾ ತುಜೆರ್ ಶಿಣ್ ಆಸಾ', ಇತ್ಯಾದಿ ಕವನಾಂ.
7. Cf. Pinto Anil, ಪಾನ್ 78.

ಆಧಾರ್ ಗ್ರಂಥ್:

1. ದ' ಕೋಸ್ತಾ, ಚಾ. ಫ್ರಾ. (1990). ಸೊಂಸ್ಯಾಚೆ ಕಾನ್, ಮಂಗ್ಳುರ್: ಪ್ರಗತೀ ಪ್ರಕಾಶನ್.
2. ದ' ಕೋಸ್ತಾ, ಚಾ. ಫ್ರಾ. (1993). ಮೊತಿಯಾಂ, ಚಾ. ಫ್ರಾ.ಚಿಂ ಪದಾಂ, ಫ್ರೆಡ್ ಕುಮಾರ್ ಕುಚ್ಚಿಕಾಡು (ಸಂ), ಮಂಗ್ಳುರ್: ಮಾಂಡ್ ಸೊಬಾಣ್ ಪ್ರಕಾಶನ್.
3. Pinto, Anil (2008). Works of Cha. Fra.: A Study. Research Report, University Grants Commission, New Delhi.
4. SarDessai, ManoharRai (2000). A History of Konkani Literature. New Delhi: Sahitya Akademi, cf. Pinto, Anil (2008).
5. ಡಿ' ಸಿಲ್ವಾ, ವಿಕ್ಟರ್ (2003). ಸಾಹಿತಿ ಚಾ. ಫ್ರಾ., ಅಮರ್ ಕೊಂಕಣಿ, Vol 12, No. 1.
ಡಿ' ಸಿಲ್ವಾ, ವಿಕ್ಟರ್ (2000). ಚಾ. ಫ್ರಾ. ದ' ಕೋಸ್ತಾ, ಮಂಗ್ಳುರ್: ಕೊಂಕಣಿ ಸಾಹಿತ್ಯ್ ಅಕಾಡಮಿ ಪ್ರಕಾಶನ್.
7. ನಂದಿನಿ (2005). ಪಣ್ತೆಚಿ ಪೆಲಿ ಚಾ. ಫ್ರಾ. ದೆ' ಕೋಸ್ತಾಚೆಂ ಸಾಹಿತ್ಯ್ ಸಂಗ್ರಹ್, ಮಂಗ್ಳುರ್: ಕ್ಲಿಫರ್ಡ್ ಸೊಜ್ ಪ್ರಕಟಿತ್.